بیماری حرکت: حرکت‌زدگی یا تهوع ناشی از حرکت در کودکان چیست؟
بیماری حرکت، تهوع حرکت یا حرکت‌زدگی چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟ در واقع، مشکل زمانی شروع می‌شود که مغز فرزند شما پیام‌های متفاوتی از قسمت‌های مختلف بدن او که حرکت را احساس می‌کنند، مانند چشم‌ها، گوش داخلی، اعصاب و مفاصل دریافت می‌کند. در این مطلب با علل این مشکل و درمان آن آشنا شوید.
چرا کودک توی ماشین در حال حرکت دچار تهوع می‌شود؟
به این وضعیت اصطلاحاً «بیماری حرکت» می‌گویند. این وضعیت در کودکان دو تا ۱۲ سال متداول است اما در هر سن دیگری نیز ممکن است رخ دهد. بعضی از بچه‌ها بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به بیماری حرکت هستند؛ شاید به این دلیل که نسبت به پاسخ مغز به حرکت حساس‌تر هستند.
بیماری حرکت همچنین می‌تواند در قایق، قطار یا هواپیما ایجاد شود، به خصوص اگر اولین باری باشد که فرزند شما سوار آنها شده یا حرکت وسیلهٔ نقلیه پرنوسان باشد، مثلاً به خاطر هوای توفانی یا متلاطم بودن آب. بیماری حرکت حتی می‌تواند با نشستن در تاب ایجاد شود.
خوشبختانه تمایل به احساس تهوع در ماشین یا ماشین‌زدگی، دریازدگی و احساس بیماری حرکت به‌طورکلی با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها کاهش می‌یابد.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری حرکت می‌شود؟
مشکل زمانی شروع می‌شود که مغز فرزند شما پیام‌های متفاوتی از قسمت‌های مختلف بدن او مانند چشم‌ها، گوش داخلی، اعصاب و مفاصل که حرکت را احساس می‌کنند، دریافت می‌کند.
به عنوان مثال، اگر او در خودرویی در حال حرکت به یک اسباب‌بازی یا یک کتاب تصویری نگاه می‌کند، چشمان او سیگنالی مبنی بر این‌که او در حال حرکت نیست، به مغزش می‌فرستند. اما قسمت‌های دیگر بدن او می‌توانند احساس کنند که او در حال حرکت است، بنابراین پیامی متضاد پیام قبلی را به مغز ارسال می‌کنند. این سیگنال‌های متناقض باعث احساس تهوع او می‌شوند.
همین اتفاق می‌تواند در هواپیما در چاله‌ٔ هوایی، یا در یک قایق هنگام طغیان دریا رخ دهد. استرس و هیجان هم می‌تواند علائم را بدتر کند.
برای کمک به رفع بیماری حرکت کودک چه کاری انجام دهید؟
نسبت به فرزند خود که واقعاً در عذاب است، صبور باشید و این تدابیر را امتحان کنید:
نسبت به علائم شروع بیماری حرکت هوشیار باشید: عرق سرد و از دست دادن اشتها به طور معمول قبل از شروع استفراغ کودک اتفاق می‌افتد. به محض دیدن این علائم، در صورت امکان حرکت را متوقف کنید. اگر رانندگی می‌کنید برای یک استراحت کوتاه کنار جاده توقف کنید یا هنگام پرواز کودکتان را وادارید به بیرون از پنجره‌ٔ هواپیما نگاه کند. اگر می‌توانید توقف کنید، او را دراز کنید و یک پارچهٔ خنک روی پیشانی‌اش قرار دهید. علائم او به سرعت، حداکثر طی ۱۵ دقیقه فروکش می‌کند.
وقتی در یک اتومبیل هستید، به فرزندتان بگویید به نقطه‌ای در افق نگاه کند: جسمی در فاصلهٔ دور داده‌ای بصری مبنی بر این‌که در نسبت با آن نقطه در حال حرکت است، به مغز ارسال می‌کند. این کمک می‌کند تا برخی از پیام‌های ضد و نقیض ارسالی به مغز او منتفی شود.
هوای خنک فراهم کنید: بگذارید فن یا سیستم تهویه‌ٔ هوا روی درجه‌ٔ پایینی به کودک شما بخورد یا پنجره را برای ورود کمی نسیم پایین بیاورید. اگر در قایق هستید، او را روی عرشه ببرید.
کودک را در جای درستی بنشانید: برای سفری راحت‌تر در یک ماشین بزرگ با دو ردیف صندلی عقب، کودک خود را به جای ردیف عقب در ردیف میانی نگه دارید و به خاطر ایمنی، هرگز در جلو و در ردیف جلوی ماشین نگذارید. در دیگر وسایل نقلیه نیز، مثلاً واگن‌های رو به جلوی قطار، یا عرشهٔ بالایی قایق، به سمت میانه‌های قایق و کنار بال هواپیما را انتخاب کنید. صورتش را به سمت جهت حرکت وسیلهٔ نقلیه نگه دارید و مطمئن شوید که به اندازهٔ کافی در صندلی خود ارتفاع دارد تا هر زمان ممکن باشد از پنجره بیرون را نگاه کند.
حواسش را پرت کنید: بیماری حرکت گاهی اوقات می‌تواند وضعیتی ذهنی باشد، بنابراین سعی کنید با هم آواز بخوانید یا صحبت کنید. اما او را مجبور به نگاه کردن به کتاب‌ها یا بازی با اسباب‌بازی‌ها نکنید، چون اینها باعث می‌شود او در مورد جهت حرکت بیشتر گیج و سردرگم شود.
به او غذا بدهید: غریزهٔ شما ممکن است چیزی برعکس این به شما بگوید، اما اگر فرزندتان خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرده است، پیش از سفر یک میان‌وعده‌ٔ سبک به او بدهید. چرا؟ گرسنگی گاهی اوقات می‌تواند حالت تهوع را بیشتر کند. در این مورد اختلاف نظرهایی وجود دارد، بنابراین توجه کنید که آیا خوردن یک میان‌وعده‌ٔ سبک به سفر فرزند شما کمک می‌کند یا مزاحم آن می‌شود. در نتیجه می‌فهمید که دفعه‌ٔ بعد چگونه آماده شوید.
برنامه‌ریزی کنید: بهتر است سفر را برای ساعت چرت روزانه‌ٔ فرزندتان برنامه‌ریزی کنید، زیرا اگر در حین حرکت خواب باشد، احتمال بسیار کمتری برای تهوع دارد. اگر او از سن چرت روزانه گذشته و اگر خسته است، او را ترغیب به خوابیدن کنید.
فعالیت را به حداقل برسانید: سعی کنید فرزندتان را تا حد ممکن آرام نگه دارید و سر او تا حد امکان بدون حرکت باشد.
مچ‌بند ضدتهوع را امتحان کنید: همچنین می‌توانید مچ‌بند ضدتهوع را امتحان کنید که تصور می‌شود با تحریک نقاط طب سوزنی روی مچ دست حالت تهوع را کاهش می‌دهد. اگرچه شواهد علمی که اثربخشی آن را تأیید کند هنوز وجود ندارد، اما برخی افراد کاهش تهوع را گزارش کرده‌اند و اگر به فرزند خود بگویید که این دستبند ویژه برای این ساخته شده است تا نگذارد او در اتومبیل یا هواپیما احساس تهوع کند، همین تلقین ممکن است نتیجه بدهد. حتماً برچسب مچ‌بند را بررسی کنید تا مطمئن شوید که برای سن کودک شما مناسب است.
اگر فرزندتان با وجود تمام تلاش‌های شما، باز هم به استفراغ افتاد، به او مایعات بنوشانید تا از کم شدن آب بدن او جلوگیری شود.
آیا دارویی برای جلوگیری از بیماری حرکت وجود دارد؟
برای بچه‌های دو ساله و بزرگ‌تر، داروهای ضدتهوع وجود دارد. برخی از آنها به صورت قرص جویدنی و برخی به شکل مایع هستند. اما قبل از دادن این داروها به فرزند خود حتماً از پزشک کودکتان سؤال کنید و هرگز هیچ دارویی را سرخود به کودکان ندهید؛ این موضوع مهمی است! همچنین عوارض جانبی آنها می‌تواند شامل خواب‌آلودگی یا تحریک‌پذیری، خشکی دهان، یبوست و تاری دید باشد.
محض احتیاط، یک کیسه‌ٔ پلاستیکی محکم، دستمال مرطوب یا یک پارچهٔ مرطوب و یک دست لباس برای تعویض لباس‌های فرزندتان نیز جلوی دستتان در خودرو همراه داشته باشید.
در مورد ارتفاع‌زدگی در بچه‌ها نیز بدانید.
