خطر مسمومیت کودک با سم: ایمن‌سازی خانه از سموم
کودکان خردسال هر چیزی را که روی زمین، میز، زیر مبل و هر جای دیگر می‌بینند توی دهانشان می‌گذارند و با همین کار است که دنیای اطرافشان را می‌شناسند؛ حتی بچه‌های بزرگ‌تر هم همیشه نمی‌دانند چه چیزهایی خطرناک است و چه چیزی بی‌خطر! به همین خاطر، هر ساله تعداد زیادی کودک دچار مسمومیت‌های مختلف می‌شوند. برای پیشگیری از این اتفاقات لازم است مواد سمی را بشناسید و آنها از دسترس کودکتان خارج کنید. همچنین بدانید که در صورت بلع، استنشاق یا لمس کردن مواد سمی توسط کودکانمان چه کاری باید انجام دهید. در این مطلب با این موارد آشنا خواهید شد.
سم‌ها و مواد خطرساز را بشناسید
محصولات سمی همه جای خانه را یکی‌یکی بررسی کنید و هر چیزی را که در فضای باز و همچنین داخل کشوها، کمد و کابینت‌ها قرار دارد، فهرست کنید. سپس مطمئن شوید که همهٔ سموم به وضوح برچسب خورده و از دسترس کودک کاملاً خارج شده‌اند. کارشناسان توصیه می‌کنند به آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام توجه خاصی داشته باشید. اینکه چه چیزی خطرناک است و چه چیزی نیست همیشه روشن و آشکار نیست و ممکن است مواد سمی جلوی چشم نباشند. اگر مطمئن نیستید محصولی مسموم است یا خیر، برچسب آن را بررسی کنید یا با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید. برخی از مواد خطرناکی که معمولاً توسط کودکان زیر شش سال خورده می‌شود در زیر فهرست شده است:
- آسپرین و مسکن‌های قوی
- استامینوفن یا ایبوپروفن در دزهای بالا
- روغن و پودر بچه یا محصولات مشابه
- داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی
- ویتامین‌ها، به ویژه مکمل‌های آهن
- الکل مخصوص درمان‌های مختلف پوست
- باتری‌های دکمه‌ای ساعت و آهن‌رباها
- برخی گیاهان خانگی، مثل برگ انجیری
- محصولات آرایشی و بهداشتی، مانند دهان‌شویه، محصولات مراقبت از ناخن و محصولات موبر
- رقیق‌کنندهٔ رنگ، پاک‌کنندهٔ رنگ، نفت سفید، بنزین فندک، ضدیخ و مایع شست‌وشوی شیشهٔ خودرو
- سموم دفع آفات و محصولات کنترل آفات مانند سوسک‌کش و مورچه‌کش، مرگ موش و اسپری دفع حشرات
- محصولات پاک‌کننده‌ای مثل محلول لوله بازکن، پاک‌کنندهٔ اجاق گاز، پاک‌کننده‌های توالت و پولیش چوب و مبلمان
- شوینده‌هایی مانند سفیدکننده، مایع دستشویی، مایع ظرفشویی و مایع لباسشویی
- داروهایی مانند داروهای قلبی و فشار خون، داروهای ضدافسردگی، قرص‌های خواب‌آور، داروهای دیابت و داروهای پیوسته‌رهش
خیلی چیزهای دیگر وجود دارد که خودتان می‌توانید آنها را به فهرستتان اضافه و در مورد بودن آن در کجای خانه و چگونه نگهداری کردن از آنها تصمیم بگیرید.
خانه را ایمن‌سازی کنید
برای ایمن‌سازی خانه از مواد سمی هیچ‌وقت زود نیست، حتی قبل از تولد کودکتان، چون عجیب است که یک کودک چقدر سریع می‌تواند رسیدن به کمد و باز کردن قفل ایمنی کودک را یاد بگیرد. برای ایمن کردن خانه از سموم برای کودکان می‌توانید توصیه‌های زیر را بخوانید:
داروها و مواد خطرناک را در کابینت قفل‌‌‌شده بگذارید: تمام کمدهای حاوی سموم، حتی آنهایی را که دور از دسترس کودک به نظر می‌رسند، با چفت ایمنی کودک یا قفل کودک ببندید. داروها و مکمل‌ها را پس از استفاده سر جایشان بگذارید و دوباره قفل کنید، چون کودکان خردسال به راحتی یک صندلی را تا محل مخفی شما می‌کشند، با آن روی کانتر و سپس حتی یخچال می‌روند و در نهایت یک کمد یا کابینت را نزدیک سقف آشپزخانه را باز می‌کنند؛ تا چشم به هم بزنید فرزندتان ممکن است قادر به انجام چنین کاری باشد.
دارو و مکمل را جلوی بچه‌ها نخورید: جلوی کودکان قرص و دارو نخورید یا آنها را از کابینت درنیاورید. کودکان با تقلید همه چیز را یاد می‌گیرند، بنابراین داروهایتان را زمانی بخورید که کودک نمی‌بیند. محض احتیاط، به کودک خود بیاموزید قبل از آنکه از یک بزرگسال سؤال کند، چیزی نخورد.
به کودک نگویید دارو آب‌نبات یا شکلات است: هرگز به دارو با عنوان آب‌نبات اشاره نکنید، حتی اگر می‌خواهید کودک بی‌میل به خوردن استامینوفن بچه‌ها یا یک شربت آنتی‌بیوتیک طعم‌دار تشویق کنید؛ این فکر را به کودک خود القا نکنید که دارو خوردنی خوشمزه است.
دارو و سم را از ظرف خودش خارج نکنید: داروها، سموم دفع آفات و مواد شوینده را در ظروف اصلی خود نگه دارید. هرگز محصولات مسموم‌کننده یا سمی را در ظروف بدون برچسب یا درون ظروفی که قبلاً برای مواد غذایی یا هر چیز دیگری استفاده شده‌اند نریزید. موارد مسمومیت بسیار زیادی وجود داشته که یک مایع سمی مثل ضدیخ با شیر یا آب‌میوه اشتباه گرفته شده است.
داروها را توی سطل زباله رها نکنید: در سطل زباله را برندارید و شیشهٔ دارو یا قوطی قرص تاریخ مصرف گذشته را توی آن بیندازید و فکر کنید کار تمام شده است! کودک کنجکاو شما اینها را می‌بیند و به راحتی می‌تواند آنها را بردارد. شما می‌توانید یک کیسه یا پاکت بردارید، قرص‌ها را دور از چشم کودک توی آن بریزید و چند بار گره بزنید و در ته کیسهٔ زباله‌های بازیافتی قرار دهید و خیلی زود آن را از خانه بیرون ببرید. یا حتی خودتان داروهای منقضی‌شده را شخصاً بیرون ببرید و توی سطل زبالهٔ کوچه بیندازید؛ ولی باز هم توی یک پاکت یا کیسه تا پرنده‌ها یا دیگر حیوانات آنها را نخورند.
به ظروف مقاوم و ایمن برای کودک اعتماد نکنید: مقاوم در برابر کودک به معنای این نیست که کودک اصلاً نمی‌تواند آنها را باز کند. درپوش‌های این ظروف قرار است که باز کردن آن برای کودک را به اندازهٔ کافی به تأخیر بیندازد تا یک فرد بزرگسال سر برسد و مداخله کند. پس به یاد داشته باشید که هیچ در قوطی، بطری یا شیشه‌ای هرگز آن‌قدر محکم نیست که کودک نتواند راهی برای باز کردن آن پیدا کند. غیرمعمول نیست که اگر یک کودک دو ساله فقط ۲۰ دقیقه تنها بماند، بتواند بهترین ابزارهای ایمن برای کودکان را باز کند.
کیسههای خریدتان را رها نکنید: پاکت و کیسههای خرید می‌تواند بیشتر از آنچه فکر می‌کنید خطرساز شود. پس قبل از انجام هر کار دیگری، کیفتان را سر جای امنش بگذارید و مواد خطرناکی مثل شوینده‌ها را از کیسهأ خریدتان بردارید و در جای مخصوصش قرار دهید.
لوازم آرایشتان را جلوی دست کودک نگذارید: یک رژلب خوش‌رنگ یا شیشهٔ قرص‌های رنگی توی کیف دستی یا روی میز توالت شما می‌تواند به چشم کودک خردسالتان شبیه یک آب‌نبات باشد، پس بهتر است آنها هم به راحتی در دسترس بچه‌ها نباشند.
باتری‌ها را دور از دسترس نگه دارید: اجازه ندهید کودکان با باتری یا وسایل الکترونیکی مانند ریموت کنترل‌ها بازی کنند. باتری‌های دکمه‌ای ریموت یا ساعت‌ها می‌توانند در گلو یا روده‌ٔ کودک گیر کند و مواد شیمیایی خطرناکی را آزاد کنند و باعث صدمات شدید و حتی مرگ شوند.
برچسبها را بخوانید: قبل از خرید محصولات شویندهٔ خانگی، برچسبها را بخوانید و از محصولاتی استفاده کنید که کمترین میزان سمی بودن را دارند. از جمله شوینده‌های خانگی که معمولاً کمتر خطرناک به حساب می‌آید سفیدکننده‌های بدون کلر است.
همیشه یک چشمتان به کودک باشد: حتی کامل‌ترین ایمن‌سازی برای حضور کودک نیز جایگزینی برای نظارت بزرگسالان نیست. هنگامی که مهمان دارید یا به خانهٔ یکی از دوستان یا اقوام خود می‌روید، هوشیارانه حواستان به کودک باشد، به خصوص اگر آنجا برای کودکان ایمن‌سازی نشده است.
از مسمومیت با مونوکسید کربن پیشگیری کنید: در تمام خانهٔ خود سنسور هشدار نشت مونوکسید کربن نصب کنید. گاز مونوکسید کربن بی‌رنگ، بی‌بو و مزه است. هر ساله هزاران نفر به وسیله‌ٔ مونوکسید کربنی که از اجاق گاز، هیترها، فر، دریچه‌های گاز، کوره‌ها و شومینه نشت می‌کند مسموم می‌شوند. اطمینان حاصل کنید که همهٔ وسایل گازسوز خانه در وضعیت ایمن کار می‌کنند و سنسور هشدار نشت مونوکسید کربن را در خارج از تمام محل‌های خواب و هر طبقه از خانهٔ خود نصب کنید.
مراقب آلودگی سرب باشید: اگر خانهٔ شما لوله‌کشی خیلی قدیمی دارد یا در نزدیکی یک بزرگراه واقع شده است، فرزند شما احتمالاً ریسک قرار گرفتن در معرض سرب را دارد؛ البته اگر آلودگی هوایی که هر روز در آن نفس می‌کشیم از مسمومیت با سرب پیشی نگیرد! برای بررسی شاید بتوانید خانه را برای آلودگی به سرب آزمایش کنید.
اگر کودک ماده‌ای خطرناکی بلعید چه کار کنید
اگر مشاهده کردید که فرزندتان ناگهان بیهوش شد، تشنج کرد یا نفس نمی‌کشد، توصیه‌های زیر را در خاطر داشته باشید:
- سریع با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
- یا با مرکز کنترل مسمومیت به شمارهٔ ۱۴۹۰ تماس بگیرید.
- حتی اگر فرزندتان پس از بلعیدن چیزی که بالقوه مسموم‌کننده است، حالش خوب به نظر می‌رسد، باز هم با اورژانس تماس بگیرید یا او را نزد یک پزشک ببرید.
- مرکز کنترل مسمومیت می‌تواند به شما در شناسایی سمی که کودک از آن خورده است کمک کند و به شما بگوید چه کارهایی انجام دهید.
- اگر فرزندتان هنوز مقداری از مواد سمی را در دهانش دارد، آن را خارج کنید یا او را به بیرون ریختن آن از دهانش تشویق کنید.
- اما هرگز سعی نکنید کودک خود را به استفراغ بیندازید.
همچنین شربت‌های مختلف را که برای استفاده در صورت مسمومیت در داروخانه‌ها وجود دارد نخرید. شواهدی وجود ندراد که این شربت‌ها در جلوگیری از مسمومیت مؤثر باشند و به طور بالقوه ممکن است مورد استفاده‌ٔ نادرستی قرار بگیرد و خودشان خطرساز شوند.
آموزش و یادگیری احیای قلبی تنفسی کودکان زیر یک سال و CPR کودکان بالای یک سال، برای تمام والدینی که کودک نوپایی دارند لازم است.
