مشکلات پوستی مادران پس از زایمان
تغییر در رنگدانههای پوست، کلوآسما یا لکههای پوستی نامیده میشود و خط تیرهای نیز که در دوران بارداری روی شکم شما ظاهر میشود Linea nigra نامیده میشود. بیشتر قسمتهایی از پوست بدن شما که در دوران بارداری تیره شده است، معمولاً در ماههای بعد از تولد کودک به تدریج محو میشود. در این مطلب میتوانید با تغییرات بافت پوست پس از زایمان، زمان بهبود لکههای پوستی، ترکهای پوستی ناشی از بارداری و بعد از تولد نوزاد و موارد نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک آشنا شوید.
تغییرات بافت پوست
استرس، تغییرات هورمونی و خستگی ناشی از مادر شدن میتواند باعث تغییراتی در پوست شما شود. ممکن است قبل از بارداری و در دوران بارداری پوست صاف و شفافی داشته باشید، اما در ماههای پس از تولد نوزاد دچار آکنه شوید. در صورت ایجاد این تغییرات، با پوست خود با ملایمت رفتار کنید و بهتر است فقط دو بار در روز صورت خود را با استفاده از یک پاککنندۀ ملایم تمیز و سعی کنید به آکنهها دست نزنید. شما میتوانید از یک پارچۀ نرم یا انگشتان دست برای شستن صورت خود استفاده کنید و پس از آن، اگر پوستتان خشک است، میتوانید یک کرم مرطوبکننده با پایۀ آب و فاقد چربی بزنید. بهتر است از پاککنندههای قوی یا پاککنندۀ مخصوص پوستهای چرب خودداری کنید، زیرا ممکن است پوست شما را بیشتر تحریک کند.
اگر نیاز به مشاورۀ بیشتری دارید با پزشک خود صحبت کنید. او ممکن است پیشنهاد استفاده از یک کرم حاوی بنزوئیل پراکسید یا کرمی مشتق از ویتامین A را تجویز کند که ممکن است با یک کرم آنتیبیوتیک ترکیب شود. اینکه پزشک کدام گزینه را توصیه خواهد کرد، به شدت آکنه و این موضوع که آیا شما در تلاش برای بارداری مجدد هستید، ارتباط دارد. در صورت استفاده از کرم حاوی ترتینوئین، لازم است از یک روش ضدبارداری قطعی و مؤثر استفاده کنید، زیرا اگر دوباره باردار شوید، این کرم میتواند برای جنین شما مضر باشد. برخی از انواع قرصهای ضدبارداری برای از بین بردن آکنه هم مفید است، اما در صورت شیردهی نباید استفاده شود، زیرا ممکن است در تولید شیر تأثیر بگذارد، بنابراین این گزینهها را لازم است فقط با تأیید پزشکتان مصرف کنید.
لکههای قهوهای پوست
لکههای تیرۀ روی پوست تازهمادران، به علت بالا بودن سطح هورمونهای بارداری در بدن مادر ایجاد میشود. سطح هورمونها پس از تولد نوزاد کاهش مییابد، در نتیجه لکههای قهوهای کمرنگتر خواهد شد، هرچند برخی از آنها ممکن است کاملاً از بین نرود. این تغییر و تیره شدن پوست میتواند ریشۀ ژنتیکی در خانوادۀ شما داشته باشد. اگر پوست شما قهوهای روشن است، میتوانید بیشتر مستعد ابتلا به لکههای پوستی باشید. بهتر است از صورت خود را در برابر نور خورشید محافظت کنید، زیرا قرار گرفتن در معرض اشعۀ خورشید، لکهها را تیرهتر خواهد کرد. اگر بیش از ۱۰ دقیقه در مقابل نور خورشید قرار گرفتید، پوست بدنتان را بپوشانید و از کلاه و کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
اگر در طول یک سال، لکههای ایجادشده به اندازۀ که میخواهید روشن نشد، میتوانید از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص پوست ارجاع دهد. پزشک یا متخصص پوست ممکن است توصیه کند که یک کرم روشنکننده را روی پوست خود امتحان کنید. کرمهایی که شامل سه نوع جزء ترکیبی است و کرمهای ترکیب سهگانه نام دارد، ممکن است بیشترین اثر را داشته باشد که فقط با نسخۀ پزشک در دسترس است. این کرمها شامل یک جزء روشنکننده به نام هیدروکینون، یک جزء رتینوئید موضعی یا ترتینوئین و یک جزء استروئید یا فلوئوسینولون است. با این حال، ممکن است در حین استفاده از این کرمها، عوارضی مثل خشکی، قرمزی یا هر گونه حساسیت و آزردگی در پوست داشته باشید.
اگر شروع به استفاده از قرصهای ضدبارداری یا دیگر روشهای پیشگیری از بارداری حاوی هورمون کردهاید، ممکن است پوستتان تیرهتر شود. اگر از این موضوع ناراحت هستید، با پزشک خود در مورد استفاده از شکل دیگری از روشهای جلوگیری از بارداری صحبت کنید.
ترکهای پوستی ناشی از بارداری
آثار کشیدگی یا ترکهای پوست بارداری نیز به طور کامل ناپدید نخواهد شد، اما در ماهها و سالهای آینده کمرنگتر خواهد شد. این ترکها در ابتدا به رنگ صورتی، قهوهای مایل به قرمز یا بنفش خواهد بود که کمکم رنگ میبازد و در نهایت روشنتر از پوست اطراف میشود. اگر این ترکها آزارتان میدهد، کرمها و لوسیونهای زیادی وجود دارد که میتوانید آنها را با دستور پزشک امتحان کنید. با این حال، گرچه بسیاری از محصولاتی که ادعا میکنند میتوانند ترکهای پوست بارداری را از بین ببرند، در واقع فقط کرم مرطوبکننده هستند و هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این کرمها واقعاً مؤثر است، یا اینکه یکی از این لوسیونها یا کرمها بهتر از دیگری عمل میکند.
کرمهای مشتقشده از ویتامین A مانند تریتینوئین یا همان رتینآ؛ Retin-A، اگر در همان اوایل؛ یعنی زمانی که علائم کشیدگی هنوز قرمز یا بنفش است، استفاده شود، ممکن است ظاهر این علائم را بهبود دهد و آنها را محوتر کند. لازم است بدانید که این نوع کرم فقط با نسخۀ پزشک قابل تهیه است. پزشک ممکن است تمایلی به تجویز کرمهای مشتق از ویتامین A نداشته باشد، مگر اینکه شما مطمئن باشید که دوباره قصد باردار شدن ندارید، زیرا اگر در حین استفاده از این نوع کرمها دوباره باردار شوید، این کرم میتواند به جنین شما آسیب برساند.
لیزردرمانی نیز یک گزینۀ دیگر است و باز هم اگر وقتی انجام شود که ترکهای پوست هنوز قرمز، قهوهای یا بنفش است، شاید مؤثر باشد. با این حال، لیزر نیز شما را به طور کامل از شر آنها خلاص نخواهد کرد. جراحی پلاستیک نیز یک گزینۀ دیگر است که اگر پوست شکم شما به اندازۀ کافی برای جراحی زیبایی شکم و برداشتن پوست و چربی اضافی شکم شل شده باشد، قابل استفاده است. این نکته را نیز بدانید که لیزردرمانی و جراحی هر دو هزینۀ زیادی دارد که تحت پوشش بیمهها نیست.
موارد نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک
اگر مشکلات پوست شما رفع نشد یا اگر علاوه بر مشکلات پوست، علائم دیگری دارید که نگرانتان کرده، لازم است به پزشک مراجعه کنید. همچنین پوست خشک، اگر با علائم دیگری همراه باشد، گاهی میتواند نشانۀ کمکاری غدۀ تیروئید باشد و لکههای تیرۀ پوست نیز میتواند نشانۀ پرکاری تیروئید باشد که باز هم لازم است به پزشک مراجعه کنید تا او با درخواست یک آزمایش خون، وضعیت تیروئید شما را بررسی کند. علائم دیگر نشاندهندۀ مشکل تیروئید شامل موارد زیر است:
- خستگی بیش از حد
- افزایش یا کاهش وزن بیدلیل
- عدم تحمل گرما یا سرما
در نهایت نیز، هرچند کشیدگی یا ترک و لکههای پوستی پس از بارداری دوستداشتنی نیست، اما بیخطر است و یادآور کار سخت و شگفتانگیزی است که شما در رشد جنین و به دنیا آوردن نوزادتان انجام دادهاید و گرچه این تغییراتی که در طول بارداری و پس از آن اتفاق میافتد معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارد، اما اگر واقعاً از ظاهر پوست خود ناراضی هستید، میتوانید به یک پزشک مراجعه کنید.