شناخت سه ماه اول زندگی کودک برای ایجاد یک برنامهٔ منظم
دختر یا پسر کوچولوی شما به تازگی از محیطِ آشنا، گرم و تاریک رحم به یک محیط روشن و پر از مناظر، صداها، بوها و احساسات و همچنین تغییرات دمایی زیاد جابه‌جا شده است. این دورۀ تطبیق با جهان خارج از رحم، زمان تغییر و رشد عظیمی برای نوزاد است. نوزادتان باید کارهای زیادی را از رشد و بهبود حواس پنج‌گانه و کنترل واکنش‌های رفلکسی‌اش تا یادگیری واکنش به شما و همسرتان شروع کند. در این مطلب می‌توانید با سه ماههٔ اول زندگی یک کودک آشنا شوید تا بهتر بتوانید برای داشتن یک برنامهٔ روزانهٔ منظم و روتین در زمان مناسب اقدام کنید.
تغییرات بزرگ برای یک نوزاد
نوزادان برای کنترل رفتار و حرکاتشان تنها غریزه و رفلکس‌هایشان را در اختیار دارند. برخی از حواس پنج‌گانۀ آنها تازه در حال رشد است و آنها باید تفسیر کردن و فهم اطلاعات و داده‌های حسی‌ای را که دریافت می‌کنند شروع کنند.
نوزادان می‌تواند ببینند اما بینایی‌شان تار است و می‌توانند بشنوند اما هنوز نمی‌توانند معنای صداهایی را که می‌شنوند بفهمند. آنها می‌توانند حس کنند اما راحتی و آرامش رحم با فضای باز و گیج‌کنندهٔ بیرون جایگزین شده است.
مغز نوزادتان در زمان تولد به خوبی رشد کرده است اما هنوز راه زیادی تا بلوغ و کامل شدن دارد. مغز آنها مثل یک اسفنج است و هر چیزی را که اتفاق می‌افتد به خود جذب می‌کند. در این مرحله هرچه مغز بیشتر تحریک شود، سیناپس‌ها و ارتباطات بیشتری شکل می‌گیرد. سیناپس‌ها مسیرهای بین سلول‌های مغز هستند که ما را قادر به فکر کردن می‌کنند و در سه ماه اول زندگی کودکتان احتمالاً متوجه تغییراتی خواهید شد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- به شکل منظم‌تری نفس می‌کشد.
- کمتر از جا می‌پرد.
- بر حرکاتش کنترل بیشتری پیدا می‌کند.
- برنامۀ مشخص و باثبات‌تری برای خواب و شیر خوردن پیدا می‌کند.
- یاد می‌گیرد که خود را آرام کند.
- با توجه بیشتر و برای زمان طولانی‌تری با خانواده، اقوام، اشیا یا موسیقی ارتباط برقرار می‌کند.
و تا پایان این سه ماه اول، شما یک دگرگونی فیزیکی، ذهنی و اجتماعی فوق‌العاده را در کودک خود مشاهده خواهید کرد.
نکات برجسته در رفتار و حرکات کودک
برخی از رفتارها و توانایی‌های مهم در ارتباط با گریه کردن، خوابیدن، شیر خوردن و حرکت کودک را که می‌توانید در سه ماه اول زندگی از او انتظار داشته باشید شامل موارد زیر است:
گریه کردن: کودکتان احتمالاً در سه ماه اول بیش از هر زمان دیگری در زندگی‌اش گریه خواهد کرد. گریه کردن به شکل‌های مختلفی به آنها کمک می‌کند که زنده بمانند و رشد کنند، زیرا:
- گریه کردن نزدیک‌ترین مهارت به ارتباط کلامی است که کودکان توانایی انجام آن را دارند و این کار به آنها راهی برای در خواست کمک می‌دهد.
- گریه کردن به آنها کمک می‌کند تا صداها، تصاویر محرک و دیگر احساساتی را که برای آنها فشارآور است کاهش دهند یا مسدود کنند.
- گریه کردن فشار واردشده به کودک را تخلیه می‌کند.
خواب: نوزادان در هفته‌های اول زندگی خیلی می‌خوابند. خواب برای آنها مفید است و به مغزشان کمک می‌کند همۀ محرک‌های حسی را که در حین بیداری از شما و محیط اطراف می‌گیرند پردازش کنند. نوزادانی که تازه به دنیا آمده‌اند درک بسیار اندکی از روز و شب دارند و به ندرت برای بیشتر از دو تا چهار ساعت را یک‌جا و بدون بیدار شدن می‌خوابند. خوابیدنِ بیشتر در شب، به جای خواب و بیداری متناوب در تمام شبانه‌روز، عادت جدیدی است که کمی زمان می‌برد تا در کودکان شیرخوار کوچک شکل بگیرد.
اما با توجه به کمبود خواب والدین، خوشبختانه کودکان از شش تا هشت هفتگی به بعد معمولاً خوابیدن کمتر در طول روز و خوابیدن بیشتر در طول شب را شروع می‌کنند، هرچند بیشتر آنها تا مدتی پس از این هم برای شیر خوردن در نیمه‌های شب بیدار می‌شوند.
تغذیه: نوزادان برای داشتن یک برنامۀ تغذیه هنوز خیلی کوچک هستند. معده‌های کوچکی دارند و بنابراین مقادیر کمی شیر را در وعده‌های زیاد می‌خورند. همچنان که معدۀ آنها بزرگ‌تر می‌شود، می‌توانند در هر وعده شیر بیشتری بخورند و تعداد وعده‌های تغذیه‌شان کمتر خواهد شد.
اگر به طور ناگهانی اشتهای فرزندتان بیشتر شده، احتمالاً در حال تجربۀ یک دورهٔ جهش رشد است. جهش‌های رشد به طور دوره‌ای اتفاق می‌افتد. برای مثال، نوزادان معمولاً بین هفت تا ۱۰ روزگی و بین سه تا شش هفتگی جهش رشد را تجربه می‌کنند. همچنین اگر نوزادتان به آرامی شیر را بالا آورد تعجب نکنید، زیرا او در حال یادگیری غذا خوردن است و با در نظر گرفتن اینکه چقدر کوچک است، مقدار بسیار زیادی شیر مادر یا شیر خشک را می‌خورد و هضم می‌کند و طبیعی است که گاهی هم چیزی را که خورده است سرریز کند که البته برگرداندن خفیف شیر با استفراغی که نشانهٔ وجود یک مشکل است تفاوت دارد.
حرکات بدن: نوزادتان در زمان تولد تقریباً به طور کامل از لحاظ فیزیکی ناتوان است. اما نوزادان از همان روز اول تولدشان، یادگیری مهارت‌های حرکتی و ایجاد عضلات را شروع می‌کنند. آنها همچنان که رشد می‌کنند، قدرت و هماهنگی عضلاتش را بیشتر می‌کنند. یعنی بعد از اینکه پزشک به شما برای روی شکم قرار دادن کودک اجازهٔ لازم را داد و شما شروع به دمر گذاشتن او با رعایت احتیاط کردید، کم‌کم او به طور طبیعی سرش را بلند خواهد کرد، دست‌های کوچکش را بالا می‌آورد و به جلو خم خواهد شد.
