فایدههای بازی برای کودکان: کودکتان با بازی کردن چه چیزهایی یاد میگیرد؟
بازی شغل و تجارت كودكان است و به آنها اجازه و آزادی عمل این را میدهد که دنیای فیزیکی اطراف و دنیای عاطفی درونشان را آزمایش كنند. هرچند ممکن است از نگاه شما صرفاً بازیهایی بچگانه به نظر بیایند، اما در پشت صحنه چیزهای مهم زیادی مثل حل مسئله، کسب مهارت، غلبه بر چالشهای فیزیکی و ذهنی در جریان است. در این مطلب با برخی موارد مهمی که کودک شما در حین بازی تجربه میکند و میآموزد، به همراه پیشنهادهایی برای کمک به افزایش مزایای بازی کردن آشنا شوید.
بازی تخیل کودک را پرورش میدهد
بازی وانمودی یا تخیلی، یکی از پایههای اساسی دنیای بچههای خردسال است. بچهها این رفتار را از حدود دو سالگی شروع میکنند. تقریباً هر چیزی از اشیای روزمره میتواند تخیل کودک شما را تحریک کند. این به خاطر آن است كه او از آنها به عنوان سمبل و نماد استفاده میكند. کودکتان دارد یاد میگیرد كه یک چیز میتواند در مقام چیز دیگری قرار بگیرد. با استفاده از توانایی جدید خود در وانمود کردن، میتواند یک تکه چوب را به یک قایق یا چند قابلمه و تابه را به یک ست درام تبدیل کند.
اما اشیای روزمره تنها چیزهایی نیستند که در دنیای خیالی کودک شما تغییر شکل میدهند. نقشهایی که او در بازیهای خود بر عهده میگیرد نیز تغییر میکنند. او به سادگی از نقش ابرقهرمان به نقش پدر و بعد به نقش افسر پلیس میرود. با آزمایش مشاغل و هویتهای متنوع، قادر به کشف انواع سناریوها و پیامدهای آنها میشود. گاهی داستانهایی که بچه اجرا میکند، منعکسکنندهٔ مسائلی است که در تلاش و تقلا برای درک آنهاست.
برای مثال، اگر فرزندتان در حال کنار آمدن و پدیرفتن خواهر یا برادر جدید خود باشد، ممکن است رفتارهای تیمارگرانهٔ زیادی را در بازی خود بگنجاند، یعنی از تعامل شما با خواهر یا برادر جدیدش تقلید کند. وقتی کودک با استفاده از بازی خیالی گرفتاریها و دارمهای زندگی روزمره را تفسیر میکند و قوانین رفتار اجتماعی را تمرین میکند، حسی از «کنترل داشتن» به دست میآورد.
چگونه میتوانید بازیهای تخیلی را تشویق کنید؟ جعبهای محتوی وسایل روزمره که کودک میتواند هنگام بازی وانمودی استفاده کند داشته باشید. نسخههای بچگانهٔ اشیای بزرگسالانه، مانند تلفن اسباببازی و ظروف پلاستیکی به تسهیل نقش بازی کردن کمک میکند و اشیا و اسباببازیهای تغییرپذیر، یعنی اسباببازیهایی که میتوانند بیش از یک کاربرد داشته باشند، مثل لگوهای رنگی، با امکانات نامحدودی که دارند تخیل فرزندتان را گسترش میدهند.
بازی مهارتهای اجتماعی را ارتقا میدهد
در دوران نوپایی، کودکان در کنار هم و بدون برقراری ارتباط آشکار با یکدیگر بازی میکنند که این اتفاق را بازی موازی مینامند. در طول سالهای خردسالی تا پیشدبستانی، آنها با ایجاد خطوط داستانی پیچیده شروع به تعامل با یکدیگر میکنند.
آنها در حین انجام این کار، مذاکره، همکاری و به اشتراک گذاشتن و تقسیم کردن را یاد میگیرند، اگرچه برخی از بچهها تا چهار یا شش سالگی هنر به اشتراک گذاشتن و تقسیم کردن را کسب نمیکنند. وقتی بچهها در مورد اینکه چه کسی بابا خواهد شد یا چه کسی لباس بنفش را میپوشد اختلافنظر دارند، در واقع در حال کسب مهارتهای اجتماعی مهمی هستند.
چگونه میتوانید بازی اجتماعی را تقویت کنید؟ وقتی کودک شما در دوران خردسالی دو تا پنج سالگی جا افتاد، همبازیهایی در نزدیکی محل زندگی یا بین اقوام پیدا خواهد کرد اما برای گسترش روابط خارج از مدرسه به کمک شما نیاز دارد.
راحتترین راه برای ایجاد دوستیهای تازه این است که برای کودکتان و دوستانش قرار بازی بگذارید یا یک گروه بازی ایجاد کنید. با معرفی بازیها یا فعالیتهایی، استارت کار را بزنید و سپس رفتار و پیشرفت بچهها را زیر نظر داشته باشید. بعد از یک یا چند قرار بازی، خواهید فهمید که فرزند شما دارد کدام مهارتهای اجتماعی را یاد میگیرد، مثلاً به اشتراکگذاری، همکاری یا جسارت و ابراز وجود و در کدام مهارتها ممکن است به کمک نیاز داشته باشد.
بازی رشد فیزیکی را تقویت میکند
انواع مختلف بازی فیزیکی به رشد مهارتهای مختلف کمک میکند. به عنوان مثال، طناب زدن مستلزم حفظ تعادل است، بالا رفتن از میلههای افقی و عمودی سازههای بازی در پارک قدرت بدنی ایجاد میکند و فعالیتهای ورزشی شامل هماهنگی حرکتی است. اول مهارتهای حرکتی درشت مانند دویدن، پرتاب کردن و رکاب زدن، بهبود مییابند، اما مهارتهای حرکتی ظریف خیلی عقبتر از آنها نیستند. یک کودک سه ساله که لگوها را به دقت روی برجها میگذارد، نه تنها در مورد جاذبه و تعادل یاد میگیرد، بلکه هماهنگی چشم و دست را نیز بهبود میدهد و چابکی دست که کودکتان هنگام بازی به دست میآورد به زندگی روزمره نیز انتقال مییابد. پس از مقداری تمرین، کودک سه ساله میتواند به لباس پوشیدن و غذا خوردن خود کمک کند، که به او احساس استقلال میدهد.
بازی فیزیکی یک مزیت غیرفیزیکی نیز دارد. این نوع بازی به بچهها کمک میکند تا استرس و بهانهگیری را کنترل کنند. در حقیقت، اگر کودک شما زمان کافی برای بازی فعالانه نداشته باشد ممکن است بدخلق یا عصبی و احتمالاً چاق شود.
چگونه میتوانید بازی فیزیکی را تشویق کنید؟ بهترین راه برای به حرکت درآوردن فرزندتان، داشتن یک الگو و سرمشق خوب است. این کار در خانه و با انجام فعالیتهای فیزیکی به جای فعالیتهای کمتحرک مانند تماشای تلویزیون شروع میشود.
در داخل خانه میتوانید قایمموشک بازی کنید، بسکتبال با کیسههای لوبیا را امتحان کنید یا با موسیقی برقصید. در فضای باز، قلعهای در شن و ماسه بسازید، توپ فوتبال را بین خود پاسکاری کنید، یا با هم دوچرخه یا سهچرخهسواری کنید.
بازی به کودک در درک احساساتش کمک میکند
مدتها قبل از اینکه بچهها بتوانند احساسات خود را با کلمات بیان کنند، آنها را از طریق بازی فیزیکی، داستانپردازی، هنر و فعالیتهای دیگر ابراز میکنند. وقتی بچهها تجربههایی آسیبزا یا دشوارفهم را از سر میگذرانند، آن تجربهها را بارها و بارها از طریق بازی مرور میکنند.
به عنوان مثال، اگر یک همبازی کودک شما را در مدرسه هل داده است یا چیزی از دست او قاپیده، ممکن است متوجه نشود چه اتفاقی افتاده است. اگر روز بعد، در حین بازی شما را با خشونت هل میدهد، ممکن است در تلاش باشد تا آنچه را که روز قبل تجربه کرده، برای خود حل و فصل کند.
اما شما چگونه میتوانید کمک کنید؟ در طول بازی، کودک شما رفتارهای کوچکی را نشان میدهد که در موردشان نیاز به راهنمایی دارد یا آنها را نمیفهمد. شما میتوانید همان رفتار را متقابلاً اجرا کنید اما واکنش و رفتار درست را نشانش دهید و سعی کنید کودک خود را بخندانید، چون این کار به کاهش تنش کمک میکند.
نقش شما هنگام بازی با فرزندتان چیست
اجازه دادن به فرزندتان برای رهبری بازی بسیار مفید است. در محدودهٔ ایمن و در زمانی که دارید، بگذارید فرزندتان تعیین کند که چه کاری و چگونه انجام شود. این به او اجازه میدهد قضاوت و داوری خود را امتحان کند و چیزهایی را که از آنها لذت میبرد به شما نشان دهد.
در بازی کودک خود شرکت کنید، اما فقط درصورتیکه به آن دعوت شوید. وقتی به فرزندتان اجازه میدهید وارد دنیای وانمودی خود شود، کنترل کاملی به او بدهید. در زندگی واقعی، شما مسئول و رئیس هستید، اما دنیای نمایشی و وانمودی متعلق به اوست.
توجهی كه هنگام بازی با هم به فرزندتان نشان میدهید نقشی كلیدی در ایجاد عزت نفس در کودک دارد. به عنوان مثال، هنگامی که در حین بازی در کنار او به چیزی تظاهر میکنید، به او نشان میدهید که جهان خیالی او را میپذیرید و اینکه چیزی که او به آن علاقه دارد برای شما نیز سرگرمکننده و جالب است.