آیا بچه‌ها هم دچار برونشیت می‌شوند؟
التهاب نایژه‌ها در ریه برونشیت نام دارد. این عارضه در اثر تورم نای یا نایژک‌ها بروز می‌کند و به علت عفونت توسط باکتری و ویروس‌ها یا در اثر تحریک‌هایی مثل هوای آلوده ایجاد می‌شود. اما برونشیت در کودکان چطور ایجاد می‌شود و چه علائمی دارد؟ در این مطلب با برونشیت در کودکان و درمان برونشیت آشنا شوید.
برونشیت
برونشیت (Bronchitis) عفونت یا التهاب مجاری هوایی بزرگ ریه‌هاست. به این راه‌های هوایی برونش یا نایژه گفته می‌شود. وقتی کودک سرماخوردگی، گلودرد، آنفلوانزا یا عفونت سینوس دارد، ویروسی که آن را ایجاد کرده است می‌تواند به نایژه‌ها سرایت کند و هنگامی که ویروس‌ها کنترل آنجا را به دست می‌گیرند، مجاری هوایی متورم، ملتهب و تا حدودی با مخاط مسدود می‌شوند.
اگرچه عفونت‌های ویروسی شایع‌ترین مقصر بروز برونشیت در بچه‌ها هستند، اما این عارضه می‌تواند در اثر عفونت‌های باکتریایی، آلرژی و عوامل تحریک‌کننده‌ای مانند دود سیگار، هوای آلوده و گرد و غبار نیز ایجاد شود.
کودکان زیر یک سال غالباً دچار برونشیت نمی‌شوند، اما به طور شایعی به برونشیولیت یا التهاب نایژک‌ها مبتلا می‌شوند. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که مجاری هوایی کوچک یا همان نایژک‌ها در ریه‌های کودک با مخاط، پر و متورم می‌شود. همانند برونشیت، عامل تحریک معمولاً یک عفونت ویروسی است که در مورد برونشیولیت، بیشتر اوقات ویروس سن‌سیشیال تنفسی یا RSV است.
علائم برونشیت
کودک ممکن است ابتدا علائم سرماخوردگی، مانند گلودرد، خستگی، آبریزش بینی، لرز، درد و تب خفیف بین 37/7 تا 38/3 درجه سانتی‌گراد داشته باشد. او سپس دچار سرفه خواهد شد، که در شروع اغلب خشک و بی‌مخاط است اما در نهایت مخاط مایل به سبز یا زردی سرفه می‌کند. او ممکن است هنگام سرفه، عق بزند یا استفراغ کند.
ممکن است قفسه سینه فرزندتان درد داشته باشد، احساس تنگی نفس کند و خس‌خس سینه داشته باشد. اگر برونشیت شدید باشد، تب او می‌تواند برای چند روز بالا برود، و در حین بهبود نایژه‌ها، ممکن است سرفه تا چند هفته باقی بماند.
بعضی افراد، تقریباً همیشه بزرگسالانی که سیگار می‌کشند یا بچه‌هایی که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند در هر بار ابتلا تا ماه‌ها از علائم برونشیت رنج می‌برند. به این وضعیت برونشیت مزمن در مقابل برونشیت عفونی یا حاد گفته می‌شود و دلیل خیلی خوبی برای ممنوع کردن سیگار در خانه است.
زمان مراجعه به پزشک برای برونشیت
از آنجا که این بیماری تقریباً همیشه ویروسی است، کار زیادی نیست که پزشک بتواند برای کودک مبتلا به برونشیت انجام دهد، اما اگر می‌خواهید تشخیص پزشک را داشته باشید یا خیالتان راحت شود با او تماس بگیرید. همچنین اگر فرزند شما کمتر از سه ماه دارد و علائم برونشیت یا هر بیماری دیگری را دارد، با پزشک کودکتان تماس داشته باشید.
برای تشخیص بیماری، پزشک با گوشی پزشکی به ریه‌های فرزندتان گوش می‌کند. او ممکن است دستگاهی را روی انتهای انگشت او قرار دهد تا میزان اکسیژن موجود در خون کودک را اندازه‌گیری کند. به این روش اکسیژن‌سنجی یا پالس اکسی‌متری گفته می‌شود. پزشک همچنین ممکن است از عکس‌برداری قفسه سینه استفاده کند تا مطمئن شود که فرزند شما سینه‌پهلو یا ذات‌الریه ندارد.
اگر سرفه‌ٔ فرزندتان بعد از چند روز اول بدتر شد یا بیش از چند روز تب داشت یا اگر تب او بالای 39/4 درجه سانتی‌گراد بود، به پزشک اطلاع دهید. همچنین اگر کودکتان علاوه بر سرفه، خس‌خس می‌کند یا اگر خون سرفه می‌کند با پزشک تماس بگیرید. همچنین بدیهی است که اگر فرزندتان برای نفس کشیدن به تقلا می‌افتد، با اورژانس تماس بگیرید.
درمان برونشیت
اگر فرزندتان با یک عفونت باکتریایی روبه‌روست، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. اما بیشتر اوقات و از آنجا که برونشیت بیشتر توسط ویروس ایجاد می‌شود، آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی نمی‌کنند. این بیماری باید طی یک هفته تا 10 روز بهبود یابد. در اینجا راهکارهایی برای تخفیف علائم کودک در این فاصله عنوان شده است:
- مایعات زیادی به کودک بدهید. حدوداً 8 تا 10 لیوان در روز. این کار هم به رفع احتقان بینی کمک می‌کند و هم از کمبود آب بدن جلوگیری می‌کند.
- در طول روز یک دستگاه رطوبت‌ساز سرد را در اتاق خواب کودک یا محل بازی‌اش روشن کنید، به خصوص اگر در منطقه‌ای با آب و هوای خشک زندگی می‌کنید. مرطوب کردن هوا ممکن است به او کمک کند تا راحت‌تر نفس بکشد. حتماً دستورالعمل‌های شرکت سازنده برای تمیز کردن آن را دنبال کنید. دستگاه هنگام کثیف بودن می‌تواند میکروب‌ها را در هوا پخش کند.
- برای کمک به رفع احتقان، قطرهٔ بینی را امتحان کنید. می‌توانید آن را بدون داشتن نسخه خریداری کنید. تنها باید یک یا دو قطره را در سوراخ بینی بچه‌تان بریزید، سپس آن را با یک سرنگ حباب‌دار یا پوآر بینی به بیرون ساکشن کنید. وقتی به اندازهٔ کافی بزرگ شود، می‌تواند یاد بگیرد که خودش آن را فین کند.
- فرزندتان را تشویق کنید که استراحت زیادی داشته باشد. هوای سرد، گرد و غبار و دود می‌تواند مجاری هوایی او را تحریک کند، بنابراین یک اتاق تمیز و گرم و بدون دود برای اوآماده کنید تا بتواند در آن تجدید نیرو کند.
- برای راحت‌تر شدن تنفس، پشت او را در حین استراحت و خوابیدن به حالتی عمودی‌تر نگه دارید.
- برای کاهش تب و هر گونه ناراحتی، دز مناسب استامینوفن یا ایبوپروفن اطفال را با تأیید پزشک به او بدهید. هرگز به فرزند خود آسپرین، که با سندرم ری ارتباط داده شده و یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده است، ندهید.
- به فرزندتان داروی سرکوب‌کنندهٔ سرفه ندهید. هر قدر هم که از شنیدن سرفه‌های سخت و مکرر او ناراحت می‌شوید، اما سرفه کردن مخاط به بهبود او کمک می‌کند. برای تسکین گلو و تخفیف سرفه‌ها می‌توانید دادن کمی عسل، چه عسل خالی و چه با ریختن آن در چای گرم را به کودک بزرگ‌تر از یک سال امتحان کنید. اگر فرزندتان کوچک‌تر از یک سال است به او عسل ندهید. عسل می‌تواند باعث بوتولیسم اطفال شود که نوعی نادر از مسمومیت غذایی در کودکان زیر یک سال است.
- اگر فرزندتان آسم دارد، پزشک ممکن است یک داروی برونکودیلاتور؛ بازکنندهٔ برونش، برای گشاد کردن مجاری هوایی یا یک داروی کورتیکواستروئید را برای کاهش التهاب تجویز کند.
پیشگیری از برونشیت
برونشیت واگیردار نیست، اما عفونت‌هایی که اغلب به این بیماری منجر می‌شوند واگیردارند. شستن مکرر دست‌ها، تغذیه‌ٔ خوب، خواب کافی و دوری از افراد بیمار، یعنی همه‌ٔ کارهایی که شما به طور معمول برای جلوگیری از بیماری انجام می‌دهید به پیشگیری از آن کمک می‌کنند.
از شش ماهگی به بعد، تزریق یک واکسن آنفلوانزای سالانه نیز تا حدی از فرزند شما محافظت می‌کند و البته، هر قدر هم که فرزندتان سالم باشد، او را از دود دست‌دوم سیگار دور نگه دارید.
