کودکتان را چه زمانی و چطور برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی ارزیابی کنید
فرزندتان را چه زمانی و چگونه برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی توسط پزشک و متخصص ارزیابی کنید؟ کودک در چه سنی باید برای ADHD ارزیابی شود؟ در این مطلب با ارزیابی کودک برای بررسی اختلال ADHD آشنا شوید.
ارزیابی کودک برای اختلال ADHD
کودک در چه سنی باید از نظر اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی ارزیابی شود؟ بیشتر کارشناسان اتفاق نظر دارند که تا قبل از شش یا هفت سالگی اطمینان از ابتلای کودک به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی بسیار دشوار است. علت دشواری این است که بسیاری از رفتارهای معمول مرتبط با این اختلال، از جمله داشتن بازه‌ٔ توجه کوتاه‌مدت و رفتار تکانشی می‌تواند در کودکان پیش‌دبستانی و کودکستانی نرمال و طبیعی باشد و بچه‌ها در این سال‌ها به سرعت تغییر می‌کنند. اما اگر فکر می‌کنید بچه‌ٔ شما علائمی از این اختلال را نشان می‌دهد، حتی اگر هنوز خردسال است، مشورت با متخصص اطفال در مورد بررسی یک ارزیابی ضرری ندارد.
اگر کوتاهی بازه‌ٔ توجه یک کودک پیش‌دبستانی باعث می‌شود نتواند آنچه را که برای پیشرفتش لازم است یاد بگیرد، ارزیابی او می‌تواند کار لازم و بجایی باشد. امروزه متخصصان در تشخیص زودهنگام این بیماری ماهرتر شده‌اند و مزیت تشخیص زودهنگام این است که می‌توانید درمان را زودتر شروع کنید. برای بچه‌های زیر شش سال مناسب است، برخی تکنیک‌های رفتاری خاص می‌تواند در هر سنی بسیار کمک‌کننده باشند.
پیدا کردن پزشک مناسب برای ارزیابی اختلال ADHD
چگونه می‌توان فردی واجد صلاحیت را برای ارزیابی کودک پیدا کنید؟ بهتر است ابتدا با مراجعه به پزشک متخصص اطفال کودکتان شروع کنید، او حداقل می‌تواند برخی آزمایشات اولیه را انجام دهد تا وجود عارضه‌های فیزیکی مانند مشکلات بینایی یا شنوایی را که می‌تواند در رفتار کودک شما نقش داشته باشد رد کند.
اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی یک عارضه‌ٔ نسبتاً جدید است و در مورد این که پس از تشخیص چه باید کرد، نظرات متفاوتی وجود دارد. اگر پزشک، فرزند شما را به خوبی می‌شناسد و تجربهٔ زیادی در ارزیابی بچه‌های مبتلا به این اختلال دارد، می‌تواند بهترین فرد برای تشخیص باشد. از سوی دیگر، برخی متخصصان فکر می‌کنند مراجعه به متخصصان خاص برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، که می‌تواند متخصص مغز و اعصاب، روان‌پزشک کودک، روان‌شناس کودک یا مشاور باشد، اهمیت دارد. مسئله‌ٔ کلیدی این است که پزشکی آگاه با تجربهٔ زیاد پیدا کنید و مطمئن شوید در تعامل با او احساس راحتی می‌کنید.
فرایند ارزیابی اختلال ADHD
ارزیابی اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی شامل چه مواردی است؟ ارزیابی کودک برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی چیزی قطعی نیست. بسیاری از کودکان در توجه کردن مشکل دارند، اما این بدان معنا نیست که آنها اختلالی دارند. افسردگی، اضطراب و اختلالات یادگیری همه می‌توانند با اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی اشتباه گرفته شوند یا در بعضی موارد، کودک ممکن است در واقع هم از اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی و هم از افسردگی یا نوعی اختلال یادگیری مانند تأخیر گفتاری و زبانی رنج ببرد. حدود یک سوم از کل کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی نوعی مشکل همزمان دارند.
به گفته‌ٔ برخی از کارشناسان، ارزیابی با دنبال کردن مراحل ذکرشده در زیر باید در مجموع سه ساعت یا بیشتر طول بکشد و در غیر این صورت ارزیابی دقیقی نخواهد بود. علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی لزوماً در هر موقعیت یا در هر زمانی آشکار نیستند، بنابراین برای متخصص مهم است که کودک شما را در یک بازه‌ٔ زمانی در محیط‌ها و موقعیت‌های مختلف مشاهده کند و با دیگرانی که همان کار را در مدت زمان طولانی‌تری انجام داده‌اند، صحبت کند. یک بررسی اجمالی از این فرایند به ترتیب زیر است:
بررسی کامل سابقه‌ٔ شخصی، خانوادگی و پزشکی
یک پزشک آگاه، کار ارزیابی را با پرسیدن سؤالات زیادی از شما در مورد سابقه‌ٔ سلامت فرزندتان و خانواده‌ٔ شما شروع خواهد کرد. اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی می‌تواند زمینه‌ٔ ارثی داشته باشد و وجود آن در برادر یا خواهر یا داشتن علائم در والدین، حتی اگر هرگز تشخیص داده نشده باشند معمول است. او همچنین می‌خواهد بفهمد که کودک شما چه مدت دارای علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی بوده است ؛ باید بیشتر از شش ماه باشد، و این که آیا آنها را در بیش از یک محیط مانند مدرسه و خانه دارد یا ندارد.
مصاحبه با کودک
پزشک احتمالاً یک بار وقتی شما حضور دارید و یک بار وقتی در اتاق نیستید با کودکتان صحبت می‌کند. گاهی اوقات بچه‌ها وقتی پدر و مادرشان در صدارس نیستند راحت‌تر صحبت می‌کنند. همچنین او احتمالاً سؤالاتی از این قبیل را مطرح خواهد کرد که: «موضوع مورد علاقه‌ٔ تو در مدرسه چیست؟» یا «به چه چیزی کمتر از همه علاقه داری و چرا؟»
با توجه به سن کودکتان، ممکن است از پرسشنامه‌ها یا تست‌های خاصی برای تعیین سطح رشد یا مشکلات او استفاده شود. پزشک، فرزندتان را زیر نظر خواهد گرفت تا ببیند آیا وول می‌خورد یا بی‌قرار است یا در توجه به مصاحبه‌کننده مشکل دارد یا خیر. ارزیابی کلی کودک احتمالاً به دو جلسه تقسیم می‌شود که هر جلسه باید حدود ۶۰ دقیقه باشد.
مصاحبه با والدین
پزشک احتمالاً مصاحبه با شما را درحالی‌که کودکتان حاضر است آغاز می‌کند تا بفهمد تعامل درون خانواده به چه شکل است و سپس فقط با شما و همسرتان ادامه می‌دهد. وقتی با پزشک تنها هستید، زمان آن است که در مورد نگرانی‌ها و کلافگی‌های خود به خاطر بی‌توجهی کودک، پیگیری نکردن تکالیف یا کارهای خانه، جنبش و فعالیت بی‌وقفه و موارد دیگر صحبت کنید.
شخص مصاحبه‌کننده یا پزشک می‌خواهد در مورد زندگی خانوادگی شما و سبک فرزندپروری، زمان و محلی که کودکتان تکالیف خود را انجام می‌دهد، چگونه با بچه‌های همسایه یا دوستان کنار می‌آید و مواردی از این دست اطلاعاتی کسب کند. همچنین ممکن است از شما خواسته شود درباره‌ٔ توانایی‌ها و علائم کودک خود صحبت کنید. مصاحبه با حضور کودک ممکن است یک ساعت طول بکشد و مصاحبه‌ٔ دوم و بدون فرزندتان باید حدود ۹۰ دقیقه طول بکشد.
مصاحبه با معلم
اگر فرزندتان به مدرسه می‌رود، یک پزشک آگاه باید از معلم کودک نیز در مورد رفتار کودک سؤال کند و حدود نیم ساعت درباره‌ٔ مواردی از این قبیل که آیا فرزندتان در منتظر ماندن برای نوبت خود مشکل دارد، وقتی با او صحبت می‌شود به نظر نمی‌رسد گوش کند یا اغلب صندلی خود را در کلاس ترک می‌کند با معلمش مصاحبه کند. اگر کودک بعد از مدرسه زمان زیادی را در مهدکودک یا مرکز آموزشی یا مراقبتی سپری می‌کند، ممکن است منطقی باشد که از متخصصان آنجا نیز اطلاعاتی جمع‌آوری شود.
معاینهٔ فیزیکی
یک پزشک خوب باید از متخصص اطفال نیز بخواهد که معاینهٔ کاملی از کودکتان انجام دهد تا احتمال هر گونه مشکل سلامت را مانند بینایی یا شنوایی که می‌تواند علائمی شبیه به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی ایجاد کند رد شود.
پیگیری
وقتی ارزیابی به پایان رسید، پزشک باید بخواهد دوباره برای حدود یک ساعت با شما ملاقات و در مورد درمان صحبت کند. اگر درمان دارویی موجه به نظر می‌رسد، متخصص با پزشک کودکتان مشورت می‌کند و ممکن است بخواهد قبل از تجویز دارو دوباره برای نیم ساعت یا بیشتر با شما و فرزندتان ملاقات کند.
اگر از نتایج ارزیابی یا روش درمانی توصیه‌شده راضی نیستید، می‌توانید نظر یک متخصص دیگر را نیز بگیرید. علاوه بر دارو، گزینه‌های درمانی ممکن است شامل رفتاردرمانی، به معنی و با هدف تغییر محیط کودک برای کمک به بهبود رفتار، آموزش والدین، با هدف ارائه‌ٔ مهارت‌هایی برای مدیریت رفتار فرزندتان از طرق مثبت، کمک در مدرسه، با هدف همکاری با مدرسه برای این که حضور و کار در آنجا برای فرزندتان راحت‌تر شود و درمان‌های جایگزین مختلف باشد.
هزینه‌ٔ ارزیابی اختلال ADHD
ارزان نیست و بیمه‌ٔ درمانی هزینه‌ای برای آن در نظر نگرفته است. اگر هزینه‌ٔ این کار برای خانواده‌ٔ شما سنگین است، با پزشک یا مسئولان مدرسه صحبت کنید، چون آنهابه دلیل تجربهٔ بیشتر ممکن است اطلاعاتی در مورد خدمات ویژه در شهر شما داشته باشند.
در مورد روند درمان اختلال ADHD بیشتر بدانید.
