چطور به یک کودک پنج ساله یاد بدهید فحش ندهد و حرف‌های زشت نزند
فحش دادن و استفاده از کلمات زننده بین کودکان کودکستانی و پیش‌دبستانی چرا اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان به بچه‌ها یاد داد که کلمات زننده و ناخوشایند را استفاده نکنند؟ در این مطلب با علل فحش دادن کودک پنج ساله و راهکارهای برخورد با آن آشنا شوید.
چرا بچه‌های کودکستانی از کلمات زشت استفاده می‌کنند
فرزند شما گاهی به دلیل ناراحتی یا عصبانیت، کلمه‌ای ناخوشایند و زشت را فریاد می‌زند، چون او مانند بسیاری از خود ما، برای بیان ناامیدی خود کلمه کم آورده است، یا شاید بهترین دوستش به تازگی دایره‌ٔ واژگان خود را گسترش داده و فکر کرده خوب است که چند کلمهٔ انتخابی را با او به اشتراک بگذارد، همین کلماتی که کودک شما اکنون مشتاقانه در خانه تکرار می‌کند و از آنجا که از مدت‌ها پیش استفاده از توالت را یاد گرفته است، کلمات مرتبط با دستشویی و مدفوع هنوز می‌توانند او را به ریسه بیندازند، پس آنها را تکرار می‌کند و می‌خندد.
تقریباً در تمام موارد، شما در حال مشاهده‌ٔ یک آزمایش متفکرانه از سوی کودک پیش‌دبستانی خود هستید: «این چیزیه که من شنیدم، که به نظر می‌رسه مردم با شدت یا بیزاری خاصی به زبون میارن. بذار ببینیم وقتی من اون رو می‌گم چه اتفاقی می‌افته!» با این حال، صرف‌نظر از این‌که این کلمات از کجا آمده است، هرگز برای آموزش این‌که استفاده از آنها غیر قابل قبول است، زود نیست.
برای توقف فحش و کلمات زننده از سوی کودک پنج ساله چه باید کرد
اما چطور به بچه‌ها یاد بدهیم که کلمات زننده و ناخوشایند را استفاده نکنند؟ راهنمایی‌های زیر به شما در توقف ناسزاها از سوی کودکتان کمک می‌کند:
صورت بی‌حالت و خونسردی داشته باشید: هنگامی که کودکتان فحشی را به زبان می‌آورد یا به کارکردهای بدن اشاره می‌کند، در برابر تمایل به خندیدن مقاومت کنید، وگرنه این خنده را به عنوان تشویقی برای انجام دوباره‌ٔ این کار تلقی می‌کند. وقتی کوچک هستید توانایی خنداندن بزرگسالان یا عصبانی یا ناراحت کردن آنها فوق‌العاده قدرتمند است و حتی اگر شنیدن اصطلاحات جدید ابداعی فرزندتان سرگرم‌کننده باشد، نشان دادن این‌که موجب تفریحتان شده است، به نفع او و خودتان نیست.
جایگزین‌هایی به او بدهید: اگر بچه‌ٔ شما فقط در حال امتحان کردن کلمهٔ جدیدی است تا ببیند چگونه است، احتمالاً می‌توانید او را ترغیب کنید که یک کلمهٔ جدید هیجان‌انگیز دیگر مثل «اجی مجی لاترجی» یا «یوهاهاها» را جایگزین کند. یا می‌توانید کلمهٔ خنده‌دار مناسبی را با وزن مشابه همان کلمهٔ ناخوشایند تعیین و با کلمهٔ نامناسب جایگزینش کنید. اگر مشکل این است که او کلمات قابل قبول برای ابراز خشم یا سرخوردگی شدید را ندارد، شاید مفید باشد که او را تشویق کنید این عبارت‌ها را با صدای بلند بگوید: «من عصبانی‌ام» یا «کلافه شدم». برخی والدین هم گاهی لقب‌های خنده‌داری مخصوص خود در خانه اختراع می‌کنند، حداقل با کار ممکن است جایگزین‌های کمتر زننده‌ای را پیشنهاد کنید.
محدودیت‌هایی تعیین کنید: اگر کودک کودکستانی شما یکی دو تا فحش جدی یاد گرفته، لازم است دستورالعمل‌هایی تعیین کنید. بسیار مهم است که این کار را با آرامش انجام دهید، بدون این‌که آشفته یا عصبانی شوید. در غیر این صورت، هر بار که عصبانی می‌شوید، فقط یادآوری می‌کنید که چقدر راحت می‌تواند شما را وادار به توجه سریع به او کند. اگر ناسزای مربوطه یک کلمهٔ ساختگی است، به او بگویید که چنین چیزی وجود ندارد و شما نمی‌فهمید که او چه می‌گوید. در مورد فحش‌هایی که احتمالاً از بزرگسالان یا بچه‌های دیگر شنیده است نیز، معنای آنها یا دلیل غیرقابل قبول بودنشان را توضیح ندهید. فقط با لحنی کاملاً خونسرد و بی‌علاقه و واضح و روشن بگویید که کدام کلمات غیرمجازند: «این کلمه‌ای نیست که بتونی تو خونه یا جلوی مردم استفاده کنی.»
استفاده از توالت را به حالتی خونسرد و طبیعی آموزش دهید: اگر هر بار که به فرزند کودکستانی‌تان کمک می‌کنید خودش را بعد از دستشویی بشوید، بینی خود را از روی اکراه جمع می‌کنید یا کلمات متداول برای عمل دفع را با نجوا بیان می‌کنید، جای تعجب نیست که فرزند شما به سرعت متوجه می‌شود که کارکردهای بدن و اصطلاحاتی که برای توصیف آنها استفاده می‌شود، تضمین‌کننده‌ٔ جلب توجه است. به خود یادآوری کنید که کاملاً طبیعی است کودکی در این سن مجذوب بدن خود، مخصوصاً قسمت‌هایی که معمولاً پوشانده می‌شوند و همهٔ چیزهایی که از آن بیرون می‌آید، باشد. اگر اهمیت زیادی به شیفتگی او نسبت به کلمات مربوط به توالت ندهید، شانس بیشتری برای عبور از آنها دارید. خواندن کتاب‌های تصویری سرگرم‌کننده در مورد کارکردهای بدن نیز می‌تواند به برداشتن تأکید از ماهیت ممنوع و در نتیجه بی‌نهایت جذاب این موضوعات کمک کند.
عواقب و جریمه‌هایی ایجاد کنید: اگر فرزندتان حتی بعد از یکی دو اخطار، این نوع صحبت کردن را رها نمی‌کند، وقت آن است که تاکتیک‌های تربیتی را به کار بگیرید. آرام باشید، سریع پاسخ دهید و ثابت‌قدم باشید و بگویید: «اون کلمه باعث می‌شه وقفه بگیری» فقط قبلش لازم است در مورد وقفه‌ها و داستان طولانی آموختن و اجرایشان به قدر کافی بدانید. وقفه‌ٔ تربیتی می‌تواند در هر جایی اجرا شود، مثلاً صندلی عقب ماشین یا یک گوشه‌ٔ آرام در مرکز خرید. اگر وقفه دادن به تنهایی به نتیجه نرسید، ممکن است لازم باشد با لغو امتیازات، جریمهٔ این کار را بالا ببرید، اما باز هم، این کار را تا جایی که می‌توانید به شکل مداوم و غیراحساسی انجام دهید. مثلاً بگویید: «اگه از این کلمه استفاده کنی، نمی‌تونی برای بازی بری خونه‌ٔ یارین» یا «نمی‌تونی امروز بعدازظهر کارتون داستان موش زرنگ رو تماشا کنی». همچنین در این مرحله، لازم است در مورد این‌که چرا کودکتان به مبارزه با شما این‌قدر تمایل دارد کمی فکر کنید! شاید استفاده‌ٔ او از کلمات ناشایسه نشانه‌ٔ این باشد که مثلاً چیز دیگری او را آزار می‌دهد.
نگذارید از فحش دادن نتیجه بگیرد: اگر بچه‌ٔ پنج ساله‌ٔ شما به این دلیل از فحش و ناسزا استفاده می‌کند که چیزی می‌خواهد، مطمئن شوید که آن چیز را به دست نمی‌آورد. گفتن این‌که «این حرف خوبی نبود، اما بیا این بستنی قیفیت» اصلاً درست و کافی نیست.
احترام را بیاموزید: اگر بگذارید فرزندتان فکر کند که ایرادی ندارد به بچه‌های دیگر حتی فقط لقب‌های منفی کودکانه بدهد، لطفی در حق او نکرده‌اید. به عنوان مثال، از او بپرسید چه احساسی دارد اگر کسی او را با همان نام صدا کند؟ فحش و استفاده‌ٔ بیش از حد از کلمات مرتبط به توالت در مدرسه، زمین بازی و خانه‌های همبازی‌ها پذیرفته نمی‌شود. توضیح دهید که این کلمات احساسات مردم را جریحه‌دار می‌کنند و این‌که تفاوتی نمی‌کند که بچه‌های دیگر از این کلمات استفاده می‌کنند و لقب دادن و ناسزاگویی اصلاً مجاز نیست. فرزند شما هنوز در حال یادگیری همدلی است و احتمالاً به خاطر نمی‌آورد که باید به دیگران فکر کند، اما با این حال هم باید به او یادآوری شود که اعمالش روی دیگران تأثیر می‌گذارد.
مراقب کلمات خود باشید: قطعاْ قوانین مختلفی برای رفتار بزرگسالان و کودکان وجود دارد، اما اگر بچه‌ٔ پنج ساله‌تان بشنود که شما در گفت‌وگوهای روزانه‌ٔ خود با بی‌قیدی فحاشی می‌کنید، متقاعد کردن او به فحش ندادن بسیار دشوارتر خواهد بود. اگر او چیزی را که شما گفته‌اید تقلید می‌کند، اعتراف کنید که شما هم نباید آن را می‌گفتید، توافق کنید که آن را از دایره‌ٔ واژگان خود حذف کنید و سپس تصمیمتان به ترک این عادت را عملی کنید.
