برای تربیت بچه‌های باهوش چه کار کنید
اغلب والدین می‌خواهند کودک باهوشی تربیت کنند و به دنبال راه‌های سخت و طاقت‌فرسایی هستند که هم بچه‌ها را خسته می‌کند و هم خودشان را، ولی باید بدانید که لازم نیست بچه‌ها تمام آرزوهای بربادرفتهٔ ما را در کودکی جبران و برآورده کنند! در این مطلب با چند راهکار ساده برا افزایش هوش کودکتان آشنا شوید.
سبک یادگیری را تعیین کنید
دانستن این‌که فرزندتان دوست دارد اطلاعات را چگونه بیاموزد و پردازش کند، ابزار ارزشمندی است که می‌توانید از آن برای کمک به فرزندتان در عملکرد بهتر در مدرسه و ایجاد عشق به یادگیری استفاده کنید. کارشناسان آموزش سه نوع اصلی از یادگیرندگان را شناسایی کرده‌اند. یادگیرندگان شنیداری، یادگیرندگان فیزیکی و یادگیرندگان دیداری.
یادگیرندگان شنیداری اطلاعات را با شنیدن آن از طریق دستورالعمل‌های شفاهی بهتر جذب می‌کنند. یادگیرندگان فیزیکی دوست دارند از دست‌های خود برای کندوکاو استفاده کنند و یادگیرندگان دیداری با مشاهده، چه به صورت چاپی و چه با تصاویر، بهترین عملکرد را دارند.
برای مثال، هنگام یادگیری یک مفهوم ریاضی جدید، یک یادگیرندهٔ دیداری با تماشای معلم خود در حال حل مسئله روی تخته‌سیاه یا دیدن تصویری از مسئله، مطالب را سریع‌تر درک می‌کند. یادگیرندهٔ شنیداری اگر بتواند به توضیح معلم گوش دهد و به سؤالات او پاسخ دهد، مفهوم مربوطه را درک خواهد کرد. یادگیرندهٔ فیزیکی که به آن یادگیرنده لمسی-حرکتی نیز گفته می‌شود، ممکن است به استفاده از لگو، چرتکه، یا سایر مواد شمارش برای تمرین مفهوم جدید نیاز داشته باشد.
این سه سبک یادگیری فقط تئوریک نیستند. مطالعات متعدد نشان داده است که سازگاری با سبک یادگیری کودک می‌تواند عملکرد او را در مدرسه به طور قابل توجهی بهبود دهد. بسیاری از این مطالعات بر اساس یک برنامهٔ سبک‌های یادگیری خاص است که توسط کارشناسان توسعه یافته و شواهد به‌دست‌آمده از آنها قانع‌کننده است.
کتاب بخوانید
کتاب خواندن برای کودکان همه چیز را بهبود می‌دهد؛ از مهارت‌های زبانی گرفته تا بازۀ توجه طولانی‌تر و تخیل فعال و هیچ‌وقت برای شروع کتاب خواندن زود نیست.
به گفتهٔ محققان، کتاب خواندن برای کودکان زیر یک سال، ارتباطات بین‌سلولی ارزشمندی در مغز ایجاد می‌کند که تا پایان عمر باقی می‌مانند. همچنین تحقیقات نشان داده است کودکانی که در خانه برایشان کتاب خوانده می‌شود، زمانی که در مدرسه تحت آموزش رسمی قرار می‌گیرند، بهتر می‌توانند نحوهٔ خواندن را بیاموزند. خواندن، کودکان را در معرض موارد چاپی، حروف و واژگان جدید قرار می‌دهد. این کار همچنین به کودکان می‌آموزد که ایده‌ها و داستان‌ها می‌توانند از صفحه کاغذ بیایند. به عبارت دیگر، کتاب‌ها منابع اطلاعاتی هستند. در زیر می‌خوانید که چگونه کتاب خواندن را برای فرزندتان سرگرم‌کننده کنید:
- قفسهٔ کتاب‌های او را با کتاب‌های مختلف پر کنید. شما می‌توانید با کتاب‌های برندۀ جایزه‌های ادبی شروع کنید. آنها مطمئنا موفق خواهند بود. کتابدارها نیز مراجع خوبی برای پیشنهاد کتاب هستند.
- اجازه دهید او ببیند که شما از کتاب خواندن لذت می‌برید. با این کار سرگرم‌کننده بودن کتاب خواندن را در ذهنش تقویت می‌کنید.
- با هم قرارهای ویژه‌ای را برای رفتن کتابخانه تعیین کنید و نشان دهید که تنها با باز کردن یک کتاب، دنیاهای مختلفی را می‌تواند ببیند.
- یک مکان راحت برای مطالعه در اتاق او یا در نقطهٔ دیگری از خانه ایجاد کنید؛ جایی که بتواند از اوقات آرامی با کتاب‌ها لذت ببرد.
- در مورد داستان‌هایی که با هم می‌خوانید صحبت کنید و دربارهٔ چیزهایی که یاد گرفته است بپرسید.
- هر روز برایش کتاب بخوانید.
در مورد روش تربیت کودک کتابخوان بدانید.
خلاق باشید
این نکته که نقاشی، طراحی و کاردستی بخش بزرگی از برنامه‌های درسی پیش‌دبستانی هستند، دلیل دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که هنر، شما را باهوش می‌کند!
هنرها فرایند یادگیری را بهبود می‌دهند. بچه‌هایی که آموزش هنری می‌بینند در مدرسه عملکرد بهتری دارند، می‌توانند اطلاعات را برای مدت طولانی‌تری در ذهن نگه دارند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و مهارت‌های تفکر مستقل آنها بهتر توسعه یافته است. اما چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
شما می‌توانید ارتباط کودکتان با داوینچی درونش را آسان کنید. با پر کردن یک سطل پلاستیکی با وسایلی مانند کاغذ باطله، رنگ، ماژیک، مدادرنگی، چسب، قیچی، چوب و پنبه، یک کیت هنری ایجاد کنید. آثار او را به دیوار بچسبانید تا نشان دهید که از تلاش و خلاقیت او قدردانی می‌کنید.
هیچ حسی رضایت‌بخش‌تر از دیدن کار دست خودمان نیست. اگر فرزند شما یک کمال‌گراست و به اشتباهات خود خیلی فکر می‌کند، روی جنبهٔ سرگرمی «فرایند» خلق تأکید کنید. شما و فرزندتان می‌توانید با هم خیاطی و گلدوزی کنید، جواهرات مهره‌ای بسازید، مجموعه ساختمان‌هایی با لگو و مجسمه‌هایی با تکه‌های چوب بسازید.
موسیقی پخش کنید
شنیدن یک کودک در حال نواختن آهنگی از بتهوون هر پدر و مادری را سرشار از غرور می‌کند، اما مزایای یادگیری موسیقی بسیار فراتر از فخرفروشی والدین است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد کودکانی که نواختن یک ساز را آموخته‌اند در آزمون‌های مرتبط با سواد، حافظهٔ کلامی، ریاضیات و تست هوش بهتر از کودکانی که آموزش موسیقی ندیده‌اند، عمل می‌کنند.
بخش‌هایی از مغز که هنگام یادگیری موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است مناطقی از مغز را که شامل خواندن، ریاضی، حل مسئله و استدلال فضایی است، تقویت کند.
مطالعه‌ای که در یک مجلهٔ روان‌شناسی موسیقی منتشر شد، گروهی از دانش‌آموزان کلاس دوم را که برای سه سال متوالی درس پیانو گرفته بودند با گروهی که آموزش موسیقی ندیده بودند، مقایسه کرد. در پایان سال سوم، بتهوون‌های کوچک در مجموعه‌ای از تست‌های واژگان و توالی کلامی به طور قابل توجهی بهتر از همتایان خود که موسیقی نیاموخته بودند عمل کردند.
یادگیری موسیقی فرزند شما را از یک بچۀ متوسط به یک نابغه تبدیل نمی‌کند، اما می‌تواند به او کمک کند تا یادگیرنده بهتری باشد. یادگیری نواختن موسیقی واقعاً بر نحوهٔ سیم‌کشی مغز در زمینهٔ حافظه و توجه اثر می‌گذارد.
یادگیری نواختن ساز برای یک کودک خردسال می‌تواند پیچیده باشد. برای مثال، اگر در حال یادگیری ویولن هستید، باید بفهمید که چگونه دو چیز متفاوت را به درستی نگه دارید، به معلم توجه و سعی کنید صداهایی را که معلم می‌سازد، بازتولید کنید. در این شرایط مغز شما در حال انجام تمرینی واقعی است که به آن کمک می‌کند قوی‌تر شود و برای یادگیری چیزهای دیگر آماده باشد.
مزایای موسیقی برای فرزند شما بسیار فراتر از نمرات آزمون است. برای مثال، موسیقی مردم را دور هم جمع می‌کند و به شما احساس خوبی می‌دهد.
اثر موسیقی در زندگی کودک را ببینید.
یک زبان یاد بگیرید
کودکانی که زبان دوم را یاد می‌گیرند، توانایی بهتری در برقراری ارتباط دارند، به راحتی بقیه کلافه و ناامید نمی‌شوند و راه‌های متفاوتی برای حل مشکلات جست‌وجو می‌کنند.
تحقیقات زیادی نشان می‌دهد بچه‌هایی که یک زبان خارجی یاد می‌گیرند، رشد شگفت‌انگیزی در مهارت‌های شناختی، خلاقیت، زبان اول، ریاضی و علوم نشان می‌دهند. آنها همچنین در توانایی حل مشکل بهتر هستند و می‌توانند به شکل غیرکلیشه‌ای و خارج از چارچوب فکر کنند، زیرا در معرض دیدگاه‌های متفاوت و زبان‌های مختلف قرار گرفته‌اند.
برای تقویت مغز لازم نیست به زبان دوم مسلط باشید، حتی پس از مطالعهٔ یک زبان خارجی برای یک مدت کوتاه، می‌توانید مزایای آن را مشاهده کنید. خواه امیدوار باشید که فرزندتان در زبان خارجی مسلط شود و خواه فقط بخواهید او را با زبان دیگری آشنا کنید، گزینه‌های زیادی دارید:
او را در یک کلاس ثبت‌نام کنید: ممکن است مدرسهٔ فرزند شما در حین مدرسه یا بعد از آن کلاس‌هایی برگزار کند. اگر نه، به دنبال کلاس‌های ارائه‌شده توسط سایر مدارس، مراکز فرهنگی یا مؤسسه‌های زبان باشید.
با خانواده یاد بگیرید: اگر خودتان به زبان دیگری مسلط هستید، در خانه از آن استفاده کنید و اقوام را تشویق کنید که همین کار را انجام دهند.
از یک اپلیکیشن استفاده کنید: بسیاری از اپلیکیشن‌ها می‌توانند زبان‌های مختلف را آموزش دهند. شما می‌توانید زبان انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی یا آلمانی را به عنوان زبان اصلی یا ثانویه انتخاب کنید.
یک برنامهٔ تلویزیونی را تماشا کنید: با هم روی کاناپه بنشینید و یک برنامهٔ تلویزیونی دوزبانه و مناسب برای کودکان را تماشا کنید. وقتی برنامه تمام شد، مکالمه‌ای را شروع کنید تا فرزندتان را تشویق کنید از کلمات جدیدی که یاد گرفته است استفاده کند.
گوش کنید و یاد بگیرید: پخش موسیقی، خواندن کتاب، گوش دادن به کتاب‌های صوتی و تماشای فیلم‌ها و سریال‌های به یک زبان دیگر را امتحان کنید. با فرزندتان مسیری آشنا را رانندگی کنید و سیستم هدایت صوتی و مسیرییابتان را روی زبان دیگری تنظیم کنید تا ببینید آیا او می‌تواند مسیرها را بفهمد یا نه.
با هم یاد بگیرید: اگر به زبانی که فرزندتان یاد می‌گیرد مسلط نیستید، خودتان آن را با برنامه‌هایی مانند برنامهٔ Duolingo مطالعه کنید. کلمات جدید را با کودک خود تمرین کنید.
در مورد اهمیت مطالعه در تربیت کودک دوزبانه بدانید.
جهان را بگردید
برای آموزش فرهنگ‌ها و آداب و رسوم سرتاسر جهان به فرزندتان نیازی نیست که یک جهانگرد باشید. کارهایی که می‌توانید انجام دهید اینهاست:
یک کرهٔ زمین را بچرخانید: اجازه دهید کودکتان یک کره را بچرخاند یا چشمانش را ببندد و روی نقشه کشوری را انتخاب کند. برای مثال، اگر دستش روی ژاپن فرود آمد، کتاب‌های نویسندگان ژاپنی را بخوانید، دربارهٔ فرهنگ و تاریخ ژاپن تحقیق کنید، غذاهای ژاپنی بپزید، موسیقی ژاپنی پخش کنید، یا فیلم یا یک برنامهٔ تلویزیونی با محوریت شخصیت‌ها و فرهنگ ژاپن را تماشا کنید.
هنرمند باشید: اگر یک موزهٔ هنرهای فرهنگی در نزدیکی خانه‌تان وجود دارد، به آنجا بروید یا به صورت آنلاین از یک موزه بازدید کنید. همچنین می‌توانید کتاب‌های صنایع دستی را بررسی کنید.
تبادل نامه داشته باشید: وقتی دوستان شما به خارج از کشور می‌روند، از آنها بخواهید کارت پستال‌هایی بفرستند که در آن کارهایی را که انجام داده‌اند و چیزهایی را که دیده‌اند توصیف کنند. اگر دوستان یا اقوامی دارید که در کشور دیگری زندگی می‌کنند، بپرسید که آیا حاضرند دوست مکاتبه‌ای فرزندتان شوند. همچنین می‌توانید از طریق وب‌سایت‌های آنلاین، یک دوست مکاتبه‌ای برای فرزندتان پیدا کنید.
به یک تور دیجیتال بروید: با استفاده از فناوری راهنمای تور دیجیتالی فرزند خود باشید و کمکش کنید تا جهان را از خانه خود کشف کند. وب‌سایت Google Arts & Culture نمایشگاه‌های آنلاین، نقشه‌های سه‌بعدی و امکانات دیگری دارد. وب‌سایت Google Earth به شما این امکان را می‌دهد که روی هر قسمت از سیارهٔ زمین بزرگ‌نمایی کنید و از مناظر و مکان‌های دیدنی آن شگفت‌زده شوید. وب‌سایت Time for Kids: Around the World راهنماهای آنلاینی دارد که نحوهٔ زندگی کودکان در کشورهای دیگر و همچنین کلمات و عبارات رایجی را که آنها استفاده می‌کنند، توصیف می‌کند.
از کتاب و فیلم استفاده کنید: از اپلیکیشن‌های جذابی مانند Kids Planet Discovery که کودکان را به ماجراجویی‌های مجازی در سراسر جهان می‌فرستد، بهره ببرید. از کتابخانهٔ محلی خود دیدن کنید و کتاب‌ها و فیلم‌هایی را که داستان آنها در کشورهای دیگر اتفاق می‌افتد یا چشم‌اندازی جهانی دارند، امانت بگیرید. برنامه‌های تلویزیونی مناسب برای کودکان را که بر فرهنگ، جغرافیا و زبان دیگری تمرکز دارند، تماشا کنید.
منطقهٔ خود را کاوش کنید: برای صرف ناهار، شنیدن زبان‌های مختلف و بازدید از مغازه‌ها، از محله‌های مختلف شهر دیدن کنید. سعی کنید زمان بازدید خود را با رویدادهای دیگر برای جشن گرفتن یک گروه فرهنگی یا قومی هماهنگ کنید.
موسیقی‌های جدید را کشف کنید: ویدیوهایی از رقص‌های سراسر جهان را تماشا کنید یا یک مهمانی رقص جهانی در خانه خود برگزار کنید. آلبوم‌های Putumayo Kids مجموعه‌های خوبی از موسیقی جهانی برای کودکان هستند.
ریشه‌های خود را دنبال کنید: با فرزندتان به بررسی پیشینهٔ خود بپردازید و شجره‌نامهٔ خانوادگی خود را تا آنجا که می‌توانید دنبال کنید. داشتن ارتباط شخصی با یک فرهنگ دیگر، آن را برای فرزند شما بسیار مهم‌تر می‌کند.
مغز را تغذیه کنید
همهٔ ما همیشه شنیده‌ایم که صبحانه مهم‌ترین وعدۀ غذایی روز است، اما این حکم خصوصاً در ارتباط با رشد مغز کودکتان صحت دارد. مطالعات نشان داده است کودکانی که صبحانه می‌خورند در تست‌های توجه و حافظه از کسانی که صبحانه نمی‌خورند عملکرد بهتری دارند. اما چرا؟
غذای جذب‌شده توسط بدن ما به گلوکز تبدیل می‌شود که نیروی بدن و مغز را تأمین می‌کند. فرزند شما هر روز با مخزنی خالی که نیازمند پر شدن است، از خواب بیدار می‌شود. مغز کودک شما برای عملکرد خوب به گلوکز نیاز دارد. بدون آن، ممکن است در درک اطلاعات جدید مشکل داشته باشد و اطلاعات را نیز به خاطر نخواهد آورد.
تحقیقات نیز از این فرضیه پشتیبانی می‌کند. تحقیقی، تأثیر برنامۀ صبحانه روی 4000 دانش‌آموز دبستانی را مورد بررسی قرار داد و نشان داد که نخوردن منظم صبحانه با حضور ضعیف‌تر و تأخیر در مدرسه، تسلط کلامی کمتر و مشکلات رفتاری بیشتر در ارتباط با والدین و معلم رابطه دارد.
اما فوراً کورن‌فلکس و غلات صبحانهٔ شیرین را از قفسه‌ها بیرون نکشید. نوع غذایی که کودک می‌خورد به همان اندازۀ این‌که اصلاً صبحانه می‌خورد یا نه، مهم است. غلات صبحانۀ خیلی شیرین می‌تواند قند خون بچه‌ها را بالا ببرد اما این افزایش قند خون عمر کوتاهی دارد و در نتیجه افت قند اجتناب‌ناپذیر است.
در مقابل، صبحانه‌های غنی از پروتئین و فیبر، به مغز قدرت حرکت با ثبات و پایداری می‌دهد. در مطالعه‌ای، کودکانی که بلغور جو دوسر را برای صبحانه می‌خورند، در آزمون حفظ نقشه ۲۰ درصد بهتر از همتایان خود که غلات صبحانهٔ شیرین می‌خوردند، عمل کردند.
خوردن چیزی حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و پروتئین به مغز کودکتان تزریق مداوم و آهسته‌ای از گلوکز می‌دهد که به عملکرد بهتر مغز کمک می‌کند. با این حال، تأکید می‌شود که در موضوع صبحانه، خوردن هر چیزی بهتر از هیچی نخوردن است، بنابراین مطمئن شوید که فرزندتان یک وعده صبحانه می‌خورد. چند ایدۀ جدید و خوب برای صبحانه‌های سریع، آسان و تقویت‌کنندهٔ مغز که بچه‌ها نیز دوست دارند اینهاست:
- کرهٔ بادام‌زمینی روی نان‌های چندغله یا سبوس‌دار
- نان سبوس‌دار با نیمرو
- نان سنگک و شیر پاستوریزه یا شیر سالم و جوشانده
- نان و پنیر کم‌نمک و خرما
- انواع ساندویچ‌های خانگی مثل ساندویچ تخم‌مرغ یا نان و پنیر با گردو
- انواع مغزهای بادام، گردو و پستهٔ خام و بدون نمک یا کشمش، نخودچی، برگه‌ها و توت خشک
- تورتیلای غلات کامل با برش موز و کرهٔ بادام‌زمینی
- تورتیلای غلات کامل با کره و عسل
- غلات صبحانه سبوس‌دار کم‌شکر با شیر و شاه‌توت
- بلغور جو دوسر تهیه‌شده با شیر و کشمش، جوانهٔ گندم و بادام
- ماست، میوه و گرانولا
مطلب مادرشو در مورد اهمیت خوردن صبحانه برای کودک را ببینید.
