علائم هشداردهندهٔ تأخیر در رشد زبانی کودک نوپا
بچه‌ها، زبان را با سرعت‌های گوناگونی یاد می‌گیرند، اما رشد زبانی بیشتر آنها از یک جدول زمانی کلی تبعیت می‌کند. ممکن است هیچ مشکلی در کار نباشد، اما اگر فرزندتان در زمینه‌ای تأخیر دارد، تشخیص و درمان زودهنگام مشکل برای رشد زبان و سایر مهارت‌های شناختی در درازمدت بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید که جدول زمانی رشد زبانی نیز بازه‌ٔ گسترده‌ای دارد و ممکن است کودکتان در طول مسیر به موانع کوچکی بربخورد. به عنوان مثال، کودک ممکن است به عنوان راهی برای جلب توجه شما، یک کلمه را چند بار در وسط یک جمله تکرار کند و در آن حین، بقیه‌ٔ فکر خود را در ذهنش جمع‌وجور کند که این مورد، اغلب لکنت زبان نیست. اما چه زمانی به کمک متخصص نیاز دارید؟ در این مطلب می‌توانید با علائم هشداری آشنا شوید و در صورت مشاهدهٔ هر کدام از آنها با پزشک کودکتان صحبت کنید.
تا ۱۲ ماهگی
اگر تا یک سالگی موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- «ماما» یا «دادا» نمی‌گوید.
- از حرکاتی مانند بای‌بای کردن، تکان دادن سر و اشاره کردن با دست استفاده نمی‌کند.
- استفاده از حداقل چند حرف بی‌صدا، مثل «پ» یا «ب» را تمرین نمی‌کند.
- کلماتی مانند «نه» و «بای‌بای» را نمی‌فهمد و به آنها پاسخی نمی‌دهد.
- به چیزهایی که توجهش را جلب کرده است، مانند پرنده یا هواپیمایی در بالای سر توی آسمان اشاره نمی‌کند.
مطلب مادرشو در رابطه با مشکلات زبانی کودک قبل از یک سالگی را اینجا ببینید.
تا ۱۵ ماهگی
اگر موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- کلمات سادهٔ تکی را نمی‌گوید.
- به عنوان تظاهر به صحبت کردن، غان و غون نمی‌کند.
تا ۱۸ ماهگی
موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- وقتی از او سؤال شود، حداقل به یک قسمت از بدن اشاره نمی‌کند.
- وقتی به کمک شما برای چیزی نیاز دارد سعی نمی‌کند این را به شکلی به شما بفهماند یا به چیزی که می‌خواهد با دست اشاره کند.
- حداقل شش کلمه را بلد نیست.
۱۹ تا ۲۴ ماهگی
موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- دایره‌ٔ واژه‌هایش، مثلاً با سرعتی در حدود یک کلمهٔ جدید در هفته، در حال رشد نیست.
- به دستورات ساده پاسخ نمی‌دهد.
- با عروسک‌هایش یا به تنهایی نقش بازی نمی‌کند. مثلاً وانمود به برس کشیدن موها یا غذا دادن به عروسکش نمی‌کند.
- از کارها یا سخنان دیگران تقلید نمی‌کند.
- نمی‌تواند به تصاویر نام‌برده در یک کتاب اشاره کند.
- نمی‌تواند دو کلمه را به هم وصل کند و یک عبارت بسازد.
- کاربرد اشیای خانگی معمول مانند مسواک یا چنگال را نمی‌داند.
تا ۲۵ ماهگی
اگر یکی از موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- جملات سادهٔ دو تا چهار کلمه‌ای نمی‌سازد.
- نمی‌تواند چند قسمت بدن را نام ببرد.
- در تکمیل قافیه‌های شعرهای کودکانه‌ٔ آشنا مشکل دارد.
- سؤالات ساده نمی‌پرسد.
تا ۳۰ ماهگی
اگر مورد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- هیچ‌کدام از اعضای خانواده حرف‌های او را متوجه نمی‌شوند.
تا سه سالگی
اگر یکی از موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- از ضمایری مثل من و شما استفاده نمی‌کند.
- غریبه‌ها غالباً حرف‌هایش را نمی‌فهمند.
- نمی‌تواند با عبارات کوتاه صحبت کند.
- نمی‌تواند دستورالعمل‌های کوتاه را بفهمد.
- هیچ علاقه‌ای به تعامل با بچه‌های دیگر ندارد.
- در جدایی از پدر یا مادرش دشواری شدیدی دارد.
- گفتارش بسیار نامفهوم و غیرواضح است.
- هنوز هم اغلب لکنت زبان دارد، یعنی در تولید یک صدا یا کلمه واقعاً مشکل دارد و صورتش کج و معوج می‌شود.
در چهار سالگی
اگر یکی از موارد زیر را در کودک مشاهده کردید:
- در بیان بیشتر حروف بی‌صدا به صورت جداگانه تسلط پیدا نکرده است.
- مفهوم «همان» و «متفاوت» را نمی‌فهمد.
- از ضمایر من و شما به درستی استفاده نمی‌کند.
اگر به نظر نمی‌رسد که کودکتان تا چند هفته پس از محدوده‌ٔ زمانی نرمال به نقاط عطف ارتباطی برسد، لازم است در مورد آن از پزشکش سؤال کنید. به عنوان یک اصل کلی هم، به غریزه و حس درونی خود اعتماد کنید. اگر چیزی به نظرتان غیرعادی می‌رسد، در مورد آن پرس‌وجو کنید، چون در هر صورت، شما فرزند خود بهتر از هر کسی می‌شناسید.
همچنین به یاد داشته باشید که اگر فرزند شما زودتر از موعد تولدش به دنیا آمده، ممکن است چند هفته یا چند ماه از جدول زمانی نرمال عقب‌تر باشد. کودکان زودرس معمولاً در حدود دو سالگی از نظر نقاط عطف به بچه‌های دیگر می‌رسند.
