کاندوم چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

کاندوم یکی از انواع ابزارهای فیزیکی ضد بارداری است، که با ایجاد مانع فیزیکی از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌کند. این ابزار پیشگیری از بارداری در انواع مختلف هم برای مردان و هم زنان وجود دارد. برای اثربخشی بهتر می‌توانید کاندوم را همراه با سایر روش های جلوگیری از بارداری استفاده کنید.

در این مطلب با انواع کاندوم و شیوه صحیح استفاده از آن آشنا می‌شوید.

کاندوم چیست؟

کاندوم (Condom)، به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع روش های پیشگیری از بارداری شناخته می‌شود. این وسیله پوشش لاتکس یا غلاف نازکی است که علاوه بر جلوگیری از بارداری از شما در برابر ابتلا به عفونت‌ها یا بیماری های مقاربتی محافظت می‌کند. این وسیله با ایجاد ممانعت فیزیکی از ورود مایع منی که حاوی میلیون‌ها اسپرم است به داخل واژن و بارور کردن تخمک‌ها از حاملگی ناخواسته و برنامه‌ریزی نشده جلوگیری می‌کند. می‌توانید کاندوم را بدون نسخه از داروخانه‌ها و سوپرمارکت‌ها خریداری کنید.

چرا از کاندوم استفاده می‌شود؟

کاندوم نه تنها به عنوان سد و مانعی بین ترشحات جنسی زن و مرد عمل می‌کند و مانع بارور شدن تخمک بوسیله اسپرم می‌شود، بلکه خطر ابتلا به عفونت‌های آمیزشی یا بیماری های منتقله از راه جنسی را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

استفاده از کاندوم چقدر موثر است؟

کاندوم در صورت استفاده مداوم و صحیح در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی مانند ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) بسیار موفق است. علاوه بر این، می‌تواند انتقال ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، را بین 70 تا 80 درصد کاهش دهد. همچنین استفاده از آن در زوج‌هایی که قصد فرزنددار شدن ندارند موفقیت آمیز بوده است. 

کاندوم در اندازه‌های کوچک تا خیلی بزرگ در دسترس است. مهم است که سایز مناسب خود را انتخاب کنید، در غیراینصورت علاوه بر ایجاد ناراحتی، از اثربخشی آن نیز کاسته می‌شود و ریسک بارداری و بیماری‌های مقاربتی را افزایش می‌یابد.

آیا با کاندوم هم امکان بارداری وجود دارد؟

وقتی کاندوم به طور صحیح استفاده شود، حدود 98 درصد در جلوگیری از بارداری موثر است. استفادۀ معمول از آن به طور متوسط حدود 87 درصد در جلوگیری از بارداری موفق است. در هر سال، تقریباً 15 زن از هر 100 زنی که از آن به عنوان تنها روش کنترل بارداری استفاده می‌کنند، باردار می‌شوند. چرا که این وسیله پیشگیری از بارداری ممکن است در حین رابطه جنسی پاره شود، یا هنگام انزال از روی آلت تناسلی بیرون بیاید و اسپرم وارد واژن شود.

می‌توانید اثربخشی کاندوم را با استفاده همزمان از یک روش ضدبارداری دیگر افزایش دهید. این شامل استفاده از اسپرم کش، فوم یا ژل که اسپرم را ناتوان می‌کند و مانع حرکت آن می‌شود، انواع قرص های ضد بارداری، حلقه واژینال یا دیافراگم است. حتماً در مورد گزینه‌های کنترل بارداری با پزشک صحبت کنید تا ببینید کدام روش مناسب شما است.

انواع کاندوم 

کاندوم انواع مختلفی دارد اما در طول رابطه جنسی فقط باید از یک نوع آن استفاده کنید. استفاده همزمان از بیش از یک کاندوم اصطکاک ایجاد می‌کند و این احتمال پارگی یا سوراخ شدن را افزایش می‌دهد. انواع مختلف این بازار پیشگیری از بارداری عبارتند از:

• کاندوم خارجی یا مردانه: این نوع برای جمع‌آوری مایعات انزال روی آلت تناسلی مردانه کشیده می‌شود.
• کاندوم داخلی یا زنانه: این نوع در داخل واژن قرار می‌گیرد تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند. حلقه نرم و منعطفی که به کاندوم متصل است در خارج از واژن باقی می‌ماند تا بتوان آن را به راحتی از واژن بیرون کشید. کاندوم‌های زنانه ممکن است به اندازه انواع مردانه در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی موثر نباشند.
• کاندوم دهانی (دنتال دم): این ورقه‌های نازک از جنس لاتکس یا پلی اورتان هستند و در طول رابطه جنسی دهانی به عنوان مانعی بین دهان فرد و اندام تناسلی یا مقعد شریک جنسی عمل می‌کنند. این نوع خطر ابتلا به بیماری‌های آمیزشی مانند ویروس پاپیلومای انسانی که می‌تواند عامل سرطان اوروفارنکس یا دهان و گلو باشد را کاهش می‌دهد.
• کاندوم انگشتی: کاندوم انگشتی برای آندسته از فعالیت ‌های جنسی که با وارد کردن انگشت به داخل واژن و مقعد همراه است کاربرد دارد. اگرچه احتمال ابتلا به عفونت آمیزشی از طریق انگشت کم است، کاندوم انگشتی می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش دهد.

حساسیت به کاندوم

اکثر کاندوم‌های مردانه از جنس لاتکس هستند که نوعی لاستیک است. بعضی‌ها به لاتکس حساسیت دارند که باعث کهیر یا بثورات پوستی، خارش و مشکلات دیگری از این قبیل می‌شود. اگر شما یا همسرتان به لاتکس حساسیت دارید از کاندوم لاتکس استفاده نکنید و به جای آن نوع زنانه که از ماده دیگری به نام نیتریل ساخته شده‌ و انواع مردانه ساخته شده از پلی اورتان را تهیه کنید.

کاندوم‌های روانکاری شده و بدون روانکاری

کاندوم‌های روانکاری شده دارای ماده‌ای روان‌کننده هستند که به کاهش اصطکاک در حین رابطه جنسی کمک می‌کند. اصطکاک می‌تواند خطر پاره یا سوراخ شدن آن را افزایش دهد. برخی نیز با لایه‌ای از اسپرم‌کش پوشانده شده‌اند. اسپرم‌کش ماده‌ای است که سرعت اسپرم را کند می‌کند تا نتواند به تخمک برسد. کاندوم‌های فاقد روانکاری همان‌طور که از نامشان پیداست روان‌کننده ندارند.

می‌توانید با هر کاندومی از روان‌کننده‌ها استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که برای انواع لاتکس، از روان کننده‌های بر پایه آب استفاده کنید. روغن لاتکس را تضعیف می‌کند و خطر پارگی و سوراخ را افزایش می‌دهد.

طرز صحیح استفاده از کاندوم 

برای گذاشتن کاندوم باید صبر کنید تا آلت تناسلی مرد در حالت نعوظ باشد. بسته‌بندی کاندوم را از یک طرف باز کنید و آن را روی نوک آلت تناسلی خود قرار دهید تا به راحتی در امتداد آلت تناسلی باز شود. یک اشتباه رایج این است که افراد کاندوم را از داخل باز می‌کنند، بنابراین ابتدا بررسی کنید تا مطمئن شوید که آن را از سمت درست باز می‌کنید.

به اندازه حدود 6 میلی‌متر فضای خالی در نوک کاندوم باقی بگذارید و بعد با فشار دادن هوا را از بالا خالی کنید تا فضای خالی برای جمع شدن مایع منی ایجاد شود. برخی از انواع آن خودشان یک فضای خالی دارند. هرگز از وازلین یا روغن‌ها به عنوان روان‌کننده نوع لاتکس استفاده نکنید. می‌توانید از پیش انواع روانکاری شده بخرید یا برای کاهش اصطکاک از روان‌کننده ژل بر پایه آب استفاده کنید.

مزایای کاندوم چیست؟

برای افرادی که فعالیت جنسی دارند، کاندوم تنها راه محافظت در برابر عفونت‌های مقاربتی است و می‌تواند از بارداری نیز جلوگیری کند. به یاد داشته باشید که اگرچه این ابزار خطر بارداری و بیماری‌های آمیزشی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، اما 100 درصد هم موثر نیست. به همین دلیل است که بسیاری از افراد از فوم یا ژل اسپرم کش همراه کاندوم استفاده می‌کنند.

معایب کاندوم چیست؟

کاندوم ممکن است در حین رابطه جنسی پاره یا سوراخ شود یا بلغزد و از روی آلت خارج شود و شما را در معرض ترشحات شریکی جنسی قرار دهد که اگر این اتفاق بیفتد و فرد آلوده به عفونت‌های مقاربتی باشد، شما نیز در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های آمیزشی یا بارداری ناخواسته هستید. سایر مشکلات احتمالی عبارت‌اند از:

• حساسیت به لاتکس
• عفونت‌های دستگاه ادراری به علت استفاده از کاندوم‌های حاوی اسپرم کش
• تحریک واژن یا آلت تناسلی مردانه

ماندگاری کاندوم چقدر است؟

بسته به نوع ماده‌ای که کاندوم از آن ساخته شده است، می‌تواند بین یک تا پنج سال قابل استفاده باشد. همیشه تاریخ انقضای چاپ شده روی بسته‌بندی را بررسی کنید. همچنین مهم است که آنها را در کیف یا جیب خود یا هر جایی که ممکن است خم یا چروک شوند، نگذارید. اگر کاندومی را باز کردید که چسبنده، خشک یا سفت به نظر می‌آمد، از آن استفاده نکنید و بسته دیگری باز کنید. 

اگر کاندوم پاره شد چکار باید کرد؟

در صورت پاره شدن کاندوم، زنانی که نگران بارداری هستند می‌توانند از قرص اورژانسی پیشگیری از بارداری استفاده کنند که به عنوان قرص پلن بی (Plan B) یا قرص صبح روز بعد نیز شناخته می‌شود. پزشک می‌تواند قرص قوی‌تری تجویز کند یا دستگاه داخل رحمی مسی (IUD) را برای متوقف کردن بارداری در دهانه رحم قرار دهد.

پیشگیری از بارداری اورژانسی در صورت استفاده در عرض 72 ساعت پس از رابطه جنسی، تا 89 درصد موثر است. همچنین باید در مورد نیاز به آزمایش برای عفونت‌های مقاربتی و اچ آی وی با پزشکتان صحبت کنید.

بنابر آنچه گفته شد اگر فعالیت جنسی دارید، استفاده صحیح و مداوم از کاندوم تنها راه برای اطمینان از مبتلا نشدن به بیماری‌های مقاربتی یا انتقال این بیماری‌ها است. همچنین در صورت استفاده صحیح و مداوم می‌تواند از بارداری جلوگیری کند. 

متاسفانه، این روش جلوگیری از بارداری بدون خطا هم نیست. این وسیله همچنین می‌تواند در حین استفاده پاره یا سوراخ شود یا از روی آلت تناسلی سر بخورد و خارج شود. اگر این اتفاق افتاد، با پزشک در مورد گزینه‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی و آزمایش عفونت‌های آمیزشی صحبت کنید. کاندوم‌ها در انواع و اندازه‌های مختلفی وجود دارند. برای اینکه بتوانید بهترین کاندوم را برای خود و همسرتان پیدا کنید، ممکن است لازم باشد انواع مختلفی را امتحان کنید.