آشنایی نوزاد با شیشهشیر یا لیوان مخصوص کودک
بیشتر مادران شیر لازم را برای تغذیۀ کودکشان دارند، هرچند اغلب آنها فکر می‌کنند شیرشان کافی نیست و گاهی ممکن است تصمیم بگیرند کودک را غیر از شیر خودشان با شیر خشک به عنوان مکمل غذایی نیز تغذیه کنند، اما لازم است بدانید تا زمانی که نوزاد شما حداقل یک ماهه شود و روال شیردهی از سینۀ شما نیز تثبیت شده باشد باید صبر کنید و سپس نیز حتماً با مشورت پزشک کودک برای این کار اقدام کنید، زیرا در بیشتر موارد هیچ نیازی به اضافه کردن شیر خشک نیست. اما گاهی به دلایل مختلف مثل اتمام مرخصی زایمان و بازگشت به کار مادران شاغل، لازم می‌شود شیر مادر را در شیشهشیر به کودکتان بدهید و در تمام این موارد نیز بهتر است بدانید موفقیت اولیه لزوماً تضمین محکمی نیست که کودک شما همیشه شیشهشیر را بخواهد، زیرا بسیاری از نوزادانی که از زمان تولد به هر دلیلی شیشهشیر را گرفته‌اند، ناگهان شیر خوردن از سینه را ترجیح می‌دهند و دیگر شیشهشیر را نمی‌خواهند که برای بیشتر نوزادان، فقط یک مرحلۀ موقتی است. اما اگر کودک شما به طور ناگهانی دیگر حاضر به گرفتن شیشهشیر نشد، با پزشک او مشورت کنید تا مطمئن شوید که این امتناع به دلیل وجود مشکل خاصی نیست. در این مطلب می‌توانید با راهکارهای شروع تغذیه با شیشهشیر، راهکارهای رفع مقاومت کودک در برابر گرفتن شیشهشیر و آموزش شیر خوردن کودک از لیوان آشنا شوید.
راهکارهای شروع تغذیه با شیشهشیر
حرکات دهان و زبان برای مکیدن شیر از شیشه با مکیدن سینۀ مادر فرق دارد و به همین دلیل، امکان دارد نوزاد به کمی زمان برای عادت کردن به شیشهشیر نیاز داشته باشد. بهتر است روش‌های زیر را برای آشنایی نوزاد با تغذیه از شیشهشیر امتحان کنید:
بعد از شیردهی شبانۀ نوزاد، به او یک شیشهشیر بدهید: با این کار او کم‌کم به سرشیشه عادت می‌کند. با مقدار کمی از شیر مادر شروع کنید و در حدود ۱۵ سی‌سی یا میلی‌لیتر شیر مادر در شیشهشیر بریزید و به کودک بدهید.
یک سرشیشه با جریان آهسته را امتحان کنید: برای برخی از کودکان؛ به‌ویژه در سن کم نوزادای، یک سرشیشۀ معمولی ممکن است جریان خیلی سریعی داشته باشد. اگر کودکتان هنگام مکیدن شیشهشیر عق می‌زند، لازم است سرشیشه‌ای با جریان آهسته‌تر را امتحان کنید.
اجازه دهید بار اول شخص دیگری به کودک شیشهشیر بدهد: اگر مادر اولین شیشه را به کودک بدهد، ممکن است او از این کار تعجب کند که چرا مادرش از سینه به او شیر نمی‌دهد و شیشهشیر را قبول نکند. اگر کس دیگری این کار را بکند، کودک کمتر گیج می‌شود. می‌تـوانید از مادرتان، همسر یا یک دوست کمک بخواهید. همچنین کودک می‌تواند بوی مادر خود را حتی از فاصلۀ دور احساس کند، در نتیجه ممکن است بداند که شما در اتاق بغلی هستید و از گرفتن شیشهشیر امتناع کند. شما می‌توانید چند دقیقه به حیاط بروید تا همسرتان یا شخص دیگری شیشهشیر را به او بدهد.
راهکارهای رفع امتناع کودک در گرفتن شیشهشیر
برخی از کودکان بدون مخالفت زیاد شیشه را می‌گیرند، اما برخی دیگر در برابر گرفتن آن مقاومت می‌کنند. اگر کودک با شیشهشیر راحت نیست، می‌توانید روش‌های زیر را برای عادت دادن نوزاد به شیشهشیر امتحان کنید:
از سرشیشه‌ای مشابه پستانک استفاده کنید: اگر پستانک نوزاد لاتکس است، می‌توانید از یک سرشیشۀ لاتکس به جای نوع سیلیکونی استفاده کنید و اگر پستانکش از جنس سیلیکون است، سرشیشۀ نوزاد را نیز از همین جنس انتخاب کنید. همچنین می‌توانید کمی آب گرم روی سرشیشه بریزید تا احساس بهتری به کودک بدهد.
کمی شیر مادر روی سرشیشه بریزید: با این کار وقتی کودک آن را می‌چشد، ممکن است شروع به مکیدن کند تا شیر مادر بیشتری بخورد. از ریختن عسل روی سرشیشه پرهیز کنید، زیرا می‌تواند در کودکان کمتر از یک سال باعث بوتولیسم اطفال شود.
اجازه دهید کودک با سرشیشه بازی کند: کودکتان برای آشنایی ممکن است با سرشیشه بازی کند، پس اگر او اکنون فقط سرشیشه را می‌جود، اجازه دهید فعلاً این کار را انجام دهد و مانعش نشوید، زیرا ممکن است پس از آشنایی اولیه و به زودی شروع به مکیدن آن و شیر خوردن کند.
کودک را در وضعیت‌های شیردهی متفاوتی نگه دارید: جایی بنشینید و او را در بغلتان قرار دهید، سپس درحالی‌که صورتش روبه‌روی شماست، با شیشه به او شیر بدهید یا برعکس سعی کنید او را درحالی‌که در دامنتان و پشت به شماست تغذیه کنید. هنگامی که کودک به گرفتن شیشهشیر عادت کرد، می‌توانید برای تغذیه او را طبق معمول عادتش نگه دارید.
دماهای مختلف را امتحان کنید: شاید کودک شما گاهی ترجیح می‌دهد که شیر او کمی گرم‌تر یا سردتر از آن چیزی باشد که تاکنون به او داده‌اید. بد نیست اگر دماهای مختلف را امتحان کنید تا ببینید او کدام را ترجیح می‌دهد.
شیشهشیر را در ساعت‌های دیگر روز به او بدهید: اگر کودک شیشهشیر را در طول روز نمی‌گیرد، آن را در طول یک وعده تغذیه در شب به او بدهید. هنگام روز نیز اگر کودک شما هر بار شروع به گریه می‌کند و شیشهشیر را پس می‌زند، دست نگه دارید، او را آرام و سپس دوباره این کار را امتحان کنید. اگر کودک سه بار از گرفتن شیشهشیر امتناع کرده است، فعلاً دوباره این کار را امتحان نکنید و برای شیردهی از سینه نیز حداقل پنج دقیقه صبر کنید. با این کار، جواب امتناع از گرفتن شیشه را، شیر خوردن از سینه نمی‌داند. چند ساعت بعد، زمانی که کودک هشیار و آرام است اما خیلی گرسنه نیست، دوباره شیشه را به او بدهید.
اگر تمام این روش‌ها را امتحان کردید، اما کودکتان فقط کلافه‌تر شد و مقاومت بیشتری کرد، لازم است بدانید که او برای عادت کردن به حس‌ها و شرایط جدید نیاز به زمان بیشتری دارد، پس بهتر است اول مدتی را با همین سرشیشه، شیشه و روش تغذیه ادامه دهید و بعد اگر مؤثر نبود روش جدیدی را امتحان کنید، زیرا تغییر مداوم وضعیت‌های شیردهی یا تغییر نوع سرشیشه، ممکن است فقط او را بیشتر گیج و خسته کند. نباید عجله کنید؛ لازم است فرصت کافی داشته باشید تا این آشنایی و پذیرش آهسته انجام شود. اگر همۀ تلاش‌ها برای تغذیۀ کودک با شیشهشیر شکست خورد، می‌توانید شیر دادن با لیوان را با مشورت پزشک کودک امتحان کنید.
آموزش شیر خوردن از فنجان یا لیوان کودک
طبق گفتۀ برخی کارشناسان، به جای دادن شیشهشیر به کودک، می‌توان از همان آغاز برای شیر خوردن از لیوان مخصوص کودک یا یک فنجان کوچک استفاده کرد، اما لازم است نظر پزشکتان را نیز در این مورد بپرسید. با این روش، دیگر احتمال ترجیح پستانک سرشیشه به نوک سینۀ مادر وجود نیز ندارد، همچنین دیگر لازم نیست که کودک را بعدها از شیشهشیر بگیرید.
آموزش نوشیدن شیر از لیوان ممکن است برای کودک شما زمان‌بر باشد، بنابراین لازم است در این کار بیشتر به او کمک کنید. شما می‌توانید از لیوان مخصوص کودک که یک نی کوتاه یا یک دهانی برآمده دارد، استفاده کنید. همچنین بهتر است او را در سن پایین به شیر خوردن از لیوان عادت دهید؛ اما نه قبل از یک ماهگی، تا روال شیردهی از سینه به خوبی تثبیت شده باشد و این کار را به تدریج و طی یکی از وعد‌ه‌های تغذیه در طول روز انجام دهید.
