کمرویی و خجالتی بودن کودکان پیشدبستانی
رفتاری که قبلاً طبیعی به نظر میرسید و حتی از یک کودک نوپا انتظار میرفت، مثلاً اینکه با نزدیک شدن یک غریبه به پای شما بچسبد، با هر خداحافظی گریه کند، از شرکت در فعالیتهای گروهی امتناع ورزد، اکنون در سالهای پیشدبستانی دیگر کمتر قابلقبول به نظر میرسد. اما یک کودک در سالهای پیش از دبستان، یعنی سه و چهار سالگی هنوز هم در حال یادگیری نحوهٔ تعامل در موقعیتهای اجتماعی است و به حمایت صبورانهٔ شما نیاز دارد. کودک شما ممکن است هنوز در مقابل آدمهای جدید، خصوصاً در محیط های ناآشنا، کمرو و خجالتی باشد. با این حال، او بالاخره یاد میگیرد که خود را تطبیق دهد. در این مطلب بیشتر با این موضوع آشنا شوید.
چرا یک کودک پیشدبستانی خجالتی است؟
کارشناسان معتقدند که برخی کودکان با تمایلی بیولوژیکی به خجالتی بودن به دنیا میآیند و اینکه محیط اطراف کودک نیز در این امر نقش دارد. کودک پیشدبستانی شما ممکن است به طور طبیعی در تطبیق با شرایط جدید و گرم گرفتن با افراد جدید کند باشد. هنگامی که برای پیوستن به بقیه تلاش میکند، داشتن یک تجربهٔ منفی، مانند مسخره شدن یا اذیت شدن توسط بچههای دیگر، میتواند کمرویی طبیعی او را تقویت کند. این نمونهای از تعامل سرشت و تربیت یا همان ژنتیک و محیط است.
این بدان معنا نیست که کودک شما قرار است برای همیشه خجالتی باشد. بسیاری از بچهها با کسب تجربیات اجتماعی مثبتتر، دریافت حمایت از خانواده و دوستانشان و یادگیری راههایی برای کنار آمدن هنگام نبود اطمینان از خود، کمروییشان کاهش مییابد.
چگونه کودک پیشدبستانی خود را تشویق کنید؟
مهم است که به یاد داشته باشید خجالتی بودن هیچ ایرادی ندارد. اما، نحوهٔ پرورش کودکتان در این سن میتواند به او کمک کند تا در جهان بیرون راحتتر باشد و عزت نفس بیشتری پیدا کند. به جای تلاش برای تغییر کودکتان، او را با ملایمت برای هر نوع موقعیتی که احتمالاً برایش دشوار است آماده کنید.
به عنوان مثال، اگر کودک شما معمولاً در رویدادهای پرسروصدا و شلوغ مانند مهمانیهای تولد پریشان میشود، سعی کنید با یک اجرای نمایشی با استفاده از عروسکها آمادهاش کنید. از یک عروسک برای نقش بچهٔ خجالتی استفاده کنید و بگذارید فرزندتان نقش پدر یا مادر را داشته باشد. کاری که او باید انجام دهد این است که به عروسک خجالتی کمک کند تا در میان جمع احساس راحتی بیشتری کند.
چطور کودک خجالتی را برای رفتن به پیشدبستانی آماده کنید؟
چطور کودک خجالتی خود را برای رفتن به پیشدبستانی آماده کنید؟ راهکرهای زیر به شما کمک خواهد کرد:
کودکتان را با یک دوست ثبتنام کنید: شروع پیشدبستانی با حداقل یک چهرهٔ آشنا میتواند تأثیر زیادی داشته باشد. اگر کودکتان دوستی در محلهٔ شما ندارد، از معلمان و مربیها سؤال کنید که کدام یک از همکلاسیهای او در محلهٔ شما زندگی میکنند و قبل از شروع مدرسه چند قرار بازی برای آنها ترتیب دهید. به این ترتیب، فرزند شما در روز اول مدرسه در میان دریایی از غریبهها چند نفر را میشناسد.
گشتی در کلاس بزنید: اگر فرزندتان قبل از روز اول مدتی را در کلاس خود بگذراند و با معلمش آشنا شود، آرامش بیشتری خواهد داشت.
همه چیز را تمرین کنید: گفتوگو با دیگران را تمرین و آن را به یک بازی تبدیل کنید. از فرزندتان بخواهید وقتی بهترین دوستش به خانهٔ شما میآید، راهنمای تور شود و خانه را به او نشان دهد. با این کار او نه تنها با دیگران راحتی بیشتری پیدا خواهد کرد، بلکه درک بهتری از «بده و بستان» گفتوگو نیز پیدا خواهد کرد. اگر بنا به عادت یواش یا زیرلبی حرف میزند، خجالتی بودن او ممکن است ناشی از سرخوردگی نسبت به فهمیده نشدن حرفهایش باشد، که وقتی فصاحت کلامی بیشتری پیدا میکند، فروکش خواهد کرد.
از خواهر یا برادر بزرگتر کمک بگیرید: اگر فرزند خجالتی شما خواهر یا برادری در همان مدرسه دارد، از کودک بزرگتر بخواهید که هوای فرزند کوچکتر را داشته باشد. یک دست تکان دادن دوستانه یا لبخندی گرم، حتی اگر فقط در حین عبور از کنار هم باشد، میتواند وقفهای لحظهای در ترس عدم تطابق و جا نیفتادن ایجاد کند.
مراسم روتین خداحافظی ایجاد کنید: خروج مخفیانه از خانه وقتی فکر میکنید او متوجهش نمیشود، میتواند نتیجهٔ معکوس بدهد، زیرا ممکن است از این ناراحت شود که قبل از رفتنتان نتوانست شما را بغل کند یا ببوسد. این ممکن است اعتماد او به شما را تضعیف کند. همچنین، به فرزندتان بگویید چه زمانی منتظر برگشت شما باشد. برای مثال، بعد از خواب یا بعد از بازی در پارک.
دربارهٔ نقاط عطف جدایی و استقلال در کودکان اطلاعات بیشتری کسب کنید.
چگونه به کودک خجالتی خود کمک کنید دوست پیدا کند؟
هر بار او را با فقط یک کودک که قرار است یا میتواند کمکم دوستش باشد آشنا کنید. در اولین جلسه انتظار زیادی نداشته باشید. ممکن است به چند دیدار کوتاه نیاز باشد تا هر دو کودک احساس راحتی پیدا کنند. اگر فرزند شما بتواند با یک بچه ایجاد پیوند و صمیمیت کند، در مورد نحوهٔ مدیریت خود در اجتماع چیزهایی یاد میگیرد و وقتی زمانش میرسد دوستش به او کمک میکند تا به گروه بزرگتری بپیوندد.
او همچنین ممکن است از بازی با بچههایی در سنّای مختلف بهره ببرد. یک کودک بزرگتر از خودش میتواند پیشقدم شود و یخ بین آنها را بشکند، درحالیکه کودک کوچکتر ممکن است به فرزند شما به چشم الگو نگاه کند و باعث افزایش اعتماد به نفس او شود.
چرا نباید به کودکان برچسب خجالتی زد؟
خجالتی بودن یک عیب نیست، اما برچسب زدن به یک بچه اشتباه و غلط است. صفتها و برچسبها نباید کودکان را تحت فشار قرار دهد، مثل برچسب «بااستعداد» و نباید رفتار او را توضیح دهد، مثل «خجالتی». شاید کودک شما خودش را خجالتی تصور نکند، اما اگر آن را به قدر کافی بشنود، در نهایت باورش خواهد کرد.
به همین ترتیب، ممکن است کودک پیشدبستانی شما فکر نکند که خجالتی بودن مشکل بزرگی است، اما اگر در مورد آن طوری صحبت کنید که گویی یک عیب و ایراد است، پیامی حاکی از اینکه مشکلی در او وجود دارد ارسال خواهید کرد. پس به جای اینکه او را خجالتی توصیف کنید، مثلاً بگویید: «اون دوست داره یه مدت بگذره تا توی یه موقعیت جدید راحتتر باشه».
آیا باید از پزشک کمک بگیرید؟
برای سنجش توانایی معاشرت کودک پیشدبستانی خود، به دوستانش نگاه کنید. آیا دوستی دارد؟ آیا در مورد آنها صحبت میکند؟ اگر به نظر میرسد همیشه تنهاست، از پرستار یا معلم او در این باره سؤال کنید. این امکان وجود دارد که شما آن لحظاتی را که او شاد و راحت با دیگران تعامل میکند نبینید.
با این حال، اگر کمرویی فرزندتان گذران زندگی رومزه و لذت بردن از آن را برای او مشکل میکند، بد نیست با پزشکش صحبت کنید. پزشک ممکن است انجام ارزیابی تکاملی را پیشنهاد کند.