درمان پریود نامنظم

دوره‌های منظم قاعدگی بخش مهمی از سلامت دوران باروری در زنان را شامل می‌شوند. چنانچه طول چرخه قاعدگی در خانمی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از میانگین باشد، به آن قاعدگی نامنظم گفته می‌شود. بارداری، استرس، دیابت کنترل نشده، اختلالات هورمونی، اختلال در عملکرد غده تیروئید و… از علل پریودهای نامنظم هستند.

در این مطلب به نحوه درمان این مشکل پرداخته می شود.

علت پریود نامنظم

سیکل قاعدگی به طور طبیعی 21 تا 35 روز طول می‌کشد و متوسط طول دوره معمولاً ۲۹ روز است. درصورتی که این بازه مدام در حال تغییر باشد و فاصله پریودها بیشتر یا کمتر از زمان گفته شده باشد، می‌توان گفت که چرخه قاعدگی نامنظم دارید. عواملی مانند عدم تعادل هورمونی، شرایط پزشکی، بیماری‌هایی مثل اختلالات غدد درون ریز، عوامل خارجی یا شرایط غیرقابل پیش‌بینی مانند استرس، سوگ و… می‌توانند باعث نامنظم شدن پریود شوند. همچنین عوامل مربوط به سبک زندگی مانند کاهش شدید وزن، اختلالات تغذیه مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی و ورزش شدید می‌تواند باعث برهم خوردن نظم این چرخه شوند. 

آنچه که مهم است این است که پریودهای نامنظم می‌تواند نشانه ‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد، از جمله اینکه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و کم‌کاری تیروئید دو علت شایع پریودهای نامنظم در زنان هستند. بنابراین توصیه می‌شود برای تشخیص صحیح و درمان مناسب با پزشک مشورت کنید. روش درمان پریود نامنظم هم به دلایل زمینه‌ای بستگی دارد و ممکن است شامل دارو، درمان هورمونی یا تغییر در سبک زندگی باشد.

نشانه های پریود نامنظم

علائم بی‌نظمی قاعدگی می‌تواند در فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از علائم رایج وجود دارد که در بسیاری از زنان مشترک بوده و باعث بروز این اختلال می‌شود. فواصل بین دو پریود کمتر از 21 یا بیشتر از 35 روز، توقف قاعدگی برای حداقل 3 ماه متوالی، تغییر در شدت و روزهای خونریزی، تفاوت طول مدت چرخه‌های قاعدگی به بیش از نه روز (برای مثال، یک سیکل ۲۸ روزه، سیکل بعدی ۳۷ روزه و سیکل بعدی ۲۹ روزه)، درد و انقباضات شکمی شدید، خونریزی یا لکه‌بینی بین پریودها، در دوران یائسگی یا بعد از رابطهٔ جنسی جزء مهم‌ترین علائم پریود نامنظم هستند. همچنین اگرعلائمی شبیه به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) دارید اما پریود نمی‌شوید، ممکن است که از علائم پریود نامنظم باشد.

روش های درمان پریود نامنظم

به طورمعمول پریود نامنظم نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه برایتان آزاردهنده باشند یا اینکه برای مشکل دیگری که بر چرخه قاعدگی شما تأثیر می‌گذارد به درمان نیاز داشته باشید. برای درمان پریودهای نامنظم، بسته به علت زمینه ای، گزینه های مختلفی وجود دارد و هدف از درمان هم، بازگرداندن تعادل هورمون‌ها در بدن است.  در ادامه به برخی از اقدامات درمانی موثر برای رفع این اختلال اشاره شده است. توجه داشته باشید که درمان در هر فرد منحصر به فرد بوده و بستگی به علت دارد.

درمان غیردارویی

اگر علت پریود نامنظم مربوط به سبک زندگی زنان باشد که پیش‌تر به آنها اشاره شد، حفظ وزن در محدوده سلامت و اجتناب از کاهش وزن شدید، داشتن فعالیت بدنی متعادل و منظم که به بهبود شرایطی مانند PCOS کمک می کند، پرهیز از داشتن فعالیت‌های بدنی سنگین، ازجمله راهکارهایی هستند که به نظم دوره های قاعدگی کمک می‌کنند.

درمان دارویی

داروها اغلب از اولین گزینه‌های درمان پریود نامنظم هستند. اگر دارو کمکی نکند، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. داروهای مورد استفاده عبارتند از:

• داروهای ضدبارداری هورمونی: خونریزی نامنظم یا شدید ناشی از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، فیبروم رحم، آندومتریوز یا سایر عارضه‌ها، ممکن است با داروهای ضدبارداری هورمونی کنترل شود. این داروها همچنین به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می‌کنند و آن را قابل پیش‌بینی‌تر می‌کنند. داروها می توانند قرص‌های ضدبارداری هورمونی ترکیبی باشند که از استروژن و پروژستین تشکیل شده‌اند یا داروهای ضدبارداری که فقط حاوی پروژستین هستند. هر دو نوع به اشکال مختلف مانند قرص، حلقه واژینال و انواع تزریقی  از گزینه‌های درمان پریود نامنظم هستند.
• ترانکزامیک اسید: این دارویی است که برای درمان خونریزی شدید قاعدگی تجویز می‌شود. پزشک معمولا توصیه می‌کند که یک قرص ترانکزامیک اسید را در ابتدای پریود مصرف کنید تا خونریزی کنترل شود. توجه داشته باشید که خودسرانه هیچ نوع داروی بدون نسخه یا ترکیبات گیاهی را برای درمان بی نظمی قاعدگی مصرف نکنید. 
• مسکن‌ها: ممکن است بتوانید با مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، درد یا انقباضات شکمی خفیف تا متوسط را تسکین دهید.
• هورمون‌درمانی: اگر پریود نامنظم شما به دلیل شروع دوره پیش‌یائسگی باشد، هورمون‌درمانی ممکن است مفید باشد. هورمون‌درمانی می‌تواند به تسکین سایر علائم یائسگی مانند خشکی واژن و گرگرفتگی نیز کمک کند. با این حال، خطراتی در ارتباط با هورمون‌درمانی وجود دارد، بنابراین حتماً در مورد آنها با پزشک خود صحبت کنید. پزشک با بررسی سوابق خانوادگی و در نظر گرفتن بیماری‌ها، اقدام به درمان هورمونی می‌کند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر خونریزی نامنظم ناشی از عفونت باشد، ممکن است به شما آنتی‌بیوتیک داده شود.
• آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین: این داروها اندازه فیبروم‌های رحمی را کوچک کرده و خونریزی شدید را کنترل می‌کنند، اما به طور موقت باعث توقف پریود می‌شوند.

درمان پریود نامنظم با جراحی

جراحی هم یکی‌دیگر از روش های درمان پریود نامنظم است که بسته به بیماری، سن و تمایل به بارداری در آینده، این روش توسط پزشک پیشنهاد می‌شود. جراحی‌های انجام شده برای پریودهای نامنظم عبارت‌اند از:

• ابلیشن آندومتر: ابلیشن یا فرسایش آندومتر روشی است که از گرما، سرما یا انواع مختلف انرژی برای از بین بردن بافتی که رحم را پوشانده است استفاده می‌کند تا در طول قاعدگی خونریزی کمتری داشته باشید. اگر همچنان می‌خواهید در آینده باردار شوید، نباید این جراحی را انجام دهید.
• میومکتومی: اگر فیبروم‌های رحمی باعث خونریزی نامنظم شوند، میومکتومی برای برداشتن آنها انجام می شود.
• آمبولیزاسیون شریان رحمی: این پروسه جریان خون ارسالی به رحم را قطع می‌کند تا رشد فیبروم‌های رحم متوقف شود.
• هیسترکتومی: در موارد شدید، زمانی که دیگر روش های درمان قاعدگی نامنظم موثر نباشند یا درصورتی که آسیب شدیدی به رحم وارد شده باشد، ممکن است لازم باشد هیسترکتومی به عنوان آخرین راه‌حل انجام شود. 

به یاد داشته باشید که نامنظم شدن قاعدگی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات زمینه‌ای باشد و مهم است که برای تشخیص مناسب به پزشک خود مراجعه کنید و در مورد بهترین روش های درمانی پریود نامنظم برای وضعیت خاص خود صحبت کنید. پزشک با بررسی سوابق پزشکی می‌تواند به تعیین علت زمینه‌ای پریودهای نامنظم  کمک کرده و مناسب‌ترین درمان را توصیه کنند.